Bevolking; kerncijfers, 1950-2022

Tabeltoelichting

Toelichting onderwerpen

Bevolking naar burgerlijke staat

De bevolking van Nederland op 1 januari.

Trendbreuk burgerlijke staat
Vanaf 2010 is een kleine verschuiving tussen de verschillende burgerlijke staten opgetreden (minder ongehuwd en meer gescheiden en verweduwd). Dit komt omdat in de periode 1998 tot 2010 niet alle burgerlijke staten beschikbaar zijn in de bronbestanden die het CBS gebruikt. De burgerlijke staten 'verweduwd na partnerschap' en 'gescheiden na partnerschap' worden daardoor binnen deze statistiek binnen deze periode genegeerd. Voor deze statistiek betekent dit dat de burgerlijke staat van vóór het partnerschap is gebruikt wat in de meeste gevallen ongehuwd was. Vanaf 2010 zijn alle burgerlijke staten beschikbaar.

Bevolking:
De inwoners van Nederland.
In de bevolkingsaantallen zijn uitsluitend personen begrepen die zijn opgenomen in het bevolkingsregister van een Nederlandse gemeente.
In principe wordt iedereen die voor onbepaalde tijd in Nederland woont, opgenomen in het bevolkingsregister van de woongemeente. Personen die tot de bevolking van Nederland behoren, maar voor wie geen vaste woonplaats valt aan te wijzen, zijn opgenomen in het bevolkingsregister van de gemeente 's-Gravenhage.
In de bevolkingsregisters zijn niet opgenomen de in Nederland wonende personen waarvoor uitzonderingsregels gelden met betrekking tot opneming in de bevolkingsregisters (bijvoorbeeld diplomaten en NAVO militairen) en personen die niet legaal in Nederland verblijven.

Burgerlijke staat:
Formele positie van een persoon waarbij wordt verwezen naar het huwelijk en het geregistreerd partnerschap.

Geregistreerd partnerschap:
Een op het huwelijk lijkende relatie tussen twee personen van gelijk of van verschillend geslacht, vastgelegd in een akte van de Burgerlijke Stand. Per 1 januari 1998 is in Nederland het geregistreerd partnerschap ingevoerd.

Huwelijk:
Wettelijke verbintenis tot het samenleven van twee personen.
Sinds april 2001 staat het huwelijk ook open voor personen van hetzelfde geslacht.

Gescheiden

Gescheiden na wettig huwelijk plus gescheiden na partnerschap.

Vanaf 2010: gescheiden na wettig huwelijk plus gescheiden na partnerschap.
Tot 2010: gescheiden na wettig huwelijk.
Omdat in de periode 1998 tot 2010 niet alle burgerlijke staten beschikbaar zijn in de bronbestanden die het CBS gebruikt, is 'gescheiden na partnerschap' in deze statistiek binnen deze periode niet meegeteld.

Gescheiden na wettig huwelijk:
Burgerlijke staat die ontstaat na ontbinding van een wettig huwelijk door echtscheiding. Exclusief personen die zijn gescheiden van tafel en bed, want zij blijven formeel gehuwd.

Gescheiden na partnerschap:
Burgerlijke staat die ontstaat na ontbinding van een geregistreerd partnerschap anders dan door het overlijden van de partner.

Huwelijk:
Wettelijke verbintenis tot het samenleven van twee personen. Sinds april 2001 staat het huwelijk ook open voor personen van hetzelfde geslacht.

Geregistreerd partnerschap:
Een op het huwelijk lijkende relatie tussen twee personen van gelijk of van verschillend geslacht, vastgelegd in een akte van de Burgerlijke Stand. Per 1 januari 1998 is in Nederland het geregistreerd partnerschap ingevoerd.

Bevolking naar migratieachtergrond

De bevolking van Nederland op 1 januari.

Bevolking:
De inwoners van Nederland.
In de bevolkingsaantallen zijn uitsluitend personen begrepen die zijn opgenomen in het bevolkingsregister van een Nederlandse gemeente.
In principe wordt iedereen die voor onbepaalde tijd in Nederland woont, opgenomen in het bevolkingsregister van de woongemeente. Personen die tot de bevolking van Nederland behoren, maar voor wie geen vaste woonplaats valt aan te wijzen, zijn opgenomen in het bevolkingsregister van de gemeente 's-Gravenhage.
In de bevolkingsregisters zijn niet opgenomen de in Nederland wonende personen waarvoor uitzonderingsregels gelden met betrekking tot opneming in de bevolkingsregisters (bijvoorbeeld diplomaten en NAVO militairen) en personen die niet legaal in Nederland verblijven.

Migratieachtergrond:
Kenmerk dat weergeeft met welk land een persoon verbonden is op basis van het geboorteland van de ouders of van zichzelf.
Een persoon met een eerste generatie migratieachtergrond heeft als migratieachtergrond het land waar hij of zij is geboren.
Een persoon met een tweede generatie migratieachtergrond heeft als migratieachtergrond het geboorteland van de moeder, tenzij dat ook Nederland is. In dat geval is de migratieachtergrond bepaald door het geboorteland van de vader.

1e en 2e generatie migratieachtergrond

Gegevens beschikbaar vanaf 1995.

Persoon met een eerste en tweede migratieachtergrond
Totaal aantal personen met een eerste en tweede generatie migratieachtergrond

Persoon met een eerste generatie migratieachtergrond:
Persoon die in het buitenland is geboren met ten minste één in het buitenland geboren ouder.

Persoon met een tweede generatie migratieachtergrond::
Persoon die in Nederland is geboren en van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.

Totaal met migratieachtergrond

Westerse migratieachtergrond

Persoon met als migratieachtergrond een van de landen in Europa (exclusief Turkije), Noord-Amerika en Oceanië, en Indonesië en Japan.
Op grond van hun sociaal- economische en sociaal-culturele positie worden personen met een migratieachtergrond uit Indonesië en Japan tot de westerse migratieachtergrond gerekend. Het gaat vooral om mensen die in het voormalig Nederlands-Indië zijn geboren en werknemers van Japanse bedrijven met hun gezin.

Migratieachtergrond:
Kenmerk dat weergeeft met welk land een persoon verbonden is op basis van het geboorteland van de ouders of van zichzelf.
Een persoon met een eerste generatie migratieachtergrond heeft als migratieachtergrond het land waar hij of zij is geboren.
Een persoon met een tweede generatie migratieachtergrond heeft als migratieachtergrond het geboorteland van de moeder, tenzij dat ook Nederland is. In dat geval is de migratieachtergrond bepaald door het geboorteland van de vader.
Bij personen met een tweede generatie migratieachtergrond is er ook een onderscheid tussen personen met één of twee in het buitenland geboren ouders.

Midden- en Oost-Europese landen in de EU

Landen in Midden- en Oost-Europa die zijn toegetreden tot de Europese Unie.
Toegetreden per 1 mei 2004: Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië.
Toegetreden per 1 januari 2007: Bulgarije en Roemenië.
Toegetreden per 1 juli 2013: Kroatië.

Europese Unie:
Samenwerkingsverband van Europese staten, onder deze naam opgericht in 1993 door het Verdrag van Maastricht, maar met voorlopers in de jaren '50 van de vorige eeuw, gericht op het bereiken van gemeenschappelijke doelen op het politieke, economische en juridische vlak. Een belangrijk doel is het vrije verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal binnen het samenwerkingsverband. Op veel terreinen hebben de lidstaten bevoegdheden overgedragen aan het samenwerkingsverband, daarnaast zijn er terreinen waarbij het zelfbeschikkingsrecht van de lidstaten is gehandhaafd en besluiten alleen bij eenstemmigheid kunnen worden genomen.

GIPS landen in de EU

Landen rond de Middellandse zee die zijn toegetreden tot de Europese Unie.
Toegetreden per 1 januari 1958: Italië.
Toegetreden per 1 januari 1981: Griekenland.
Toegetreden per 1 januari 1986: Portugal en Spanje.

Europese Unie:
Samenwerkingsverband van Europese staten, onder deze naam opgericht in 1993 door het Verdrag van Maastricht, maar met voorlopers in de jaren '50 van de vorige eeuw, gericht op het bereiken van gemeenschappelijke doelen op het politieke, economische en juridische vlak. Een belangrijk doel is het vrije verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal binnen het samenwerkingsverband. Op veel terreinen hebben de lidstaten bevoegdheden overgedragen aan het samenwerkingsverband, daarnaast zijn er terreinen waarbij het zelfbeschikkingsrecht van de lidstaten is gehandhaafd en besluiten alleen bij eenstemmigheid kunnen worden genomen.

1e generatie migratieachtergrond

Persoon die in het buitenland is geboren met ten minste één in het buitenland geboren ouder.

Westers

Persoon met als migratieachtergrond een van de landen in Europa (exclusief Turkije), Noord-Amerika en Oceanië, en Indonesië en Japan.
Op grond van hun sociaal- economische en sociaal-culturele positie worden personen met een migratieachtergrond uit Indonesië en Japan tot de westerse migratieachtergrond gerekend. Het gaat vooral om mensen die in het voormalig Nederlands-Indië zijn geboren en werknemers van Japanse bedrijven met hun gezin.

Persoon met een migratieachtergrond:
Persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.

Migratieachtergrond:
Kenmerk dat weergeeft met welk land een persoon verbonden is op basis van het geboorteland van de ouders of van zichzelf.


Een persoon met een eerste generatie migratieachtergrond heeft als migratieachtergrond het land waar hij of zij is geboren.


Een persoon met een tweede generatie migratieachtergrond heeft als migratieachtergrond het geboorteland van de moeder, tenzij dat ook Nederland is. In dat geval is de migratieachtergrond bepaald door het geboorteland van de vader.


Bij personen met een tweede generatie migratieachtergrond is er ook een onderscheid tussen personen met één of twee in het buitenland geboren ouders.

Persoon met een eerste generatie migratieachtergrond:
Persoon die in het buitenland is geboren met ten minste één in het buitenland geboren ouder.

Persoon met een tweede generatie migratieachtergrond:
Persoon die in Nederland is geboren en van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.

Midden- en Oost-Europese landen in de EU

Landen in Midden- en Oost-Europa die zijn toegetreden tot de Europese Unie.
Toegetreden per 1 mei 2004: Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië.
Toegetreden per 1 januari 2007: Bulgarije en Roemenië.
Toegetreden per 1 juli 2013: Kroatië.

Europese Unie:
Samenwerkingsverband van Europese staten, onder deze naam opgericht in 1993 door het Verdrag van Maastricht, maar met voorlopers in de jaren '50 van de vorige eeuw, gericht op het bereiken van gemeenschappelijke doelen op het politieke, economische en juridische vlak. Een belangrijk doel is het vrije verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal binnen het samenwerkingsverband. Op veel terreinen hebben de lidstaten bevoegdheden overgedragen aan het samenwerkingsverband, daarnaast zijn er terreinen waarbij het zelfbeschikkingsrecht van de lidstaten is gehandhaafd en besluiten alleen bij eenstemmigheid kunnen worden genomen.

GIPS landen in de EU

Landen rond de Middellandse zee die zijn toegetreden tot de Europese Unie.
Toegetreden per 1 januari 1958: Italië.
Toegetreden per 1 januari 1981: Griekenland.
Toegetreden per 1 januari 1986: Portugal en Spanje.

Europese Unie:
Samenwerkingsverband van Europese staten, onder deze naam opgericht in 1993 door het Verdrag van Maastricht, maar met voorlopers in de jaren '50 van de vorige eeuw, gericht op het bereiken van gemeenschappelijke doelen op het politieke, economische en juridische vlak. Een belangrijk doel is het vrije verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal binnen het samenwerkingsverband. Op veel terreinen hebben de lidstaten bevoegdheden overgedragen aan het samenwerkingsverband, daarnaast zijn er terreinen waarbij het zelfbeschikkingsrecht van de lidstaten is gehandhaafd en besluiten alleen bij eenstemmigheid kunnen worden genomen.

2e generatie migratieachtergrond

Persoon die in Nederland is geboren met ten minste één in het buitenland geboren ouder.

Westers

Persoon met als migratieachtergrond een van de landen in Europa (exclusief Turkije), Noord-Amerika en Oceanië, en Indonesië en Japan.
Op grond van hun sociaal- economische en sociaal-culturele positie worden personen met een migratieachtergrond uit Indonesië en Japan tot de westerse migratieachtergrond gerekend. Het gaat vooral om mensen die in het voormalig Nederlands-Indië zijn geboren en werknemers van Japanse bedrijven met hun gezin.

Persoon met een migratieachtergrond:
Persoon van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.

Migratieachtergrond:
Kenmerk dat weergeeft met welk land een persoon verbonden is op basis van het geboorteland van de ouders of van zichzelf.


Een persoon met een eerste generatie migratieachtergrond heeft als migratieachtergrond het land waar hij of zij is geboren.


Een persoon met een tweede generatie migratieachtergrond heeft als migratieachtergrond het geboorteland van de moeder, tenzij dat ook Nederland is. In dat geval is de migratieachtergrond bepaald door het geboorteland van de vader.


Bij personen met een tweede generatie migratieachtergrond is er ook een onderscheid tussen personen met één of twee in het buitenland geboren ouders.

Persoon met een eerste generatie migratieachtergrond:
Persoon die in het buitenland is geboren met ten minste één in het buitenland geboren ouder.

Persoon met een tweede generatie migratieachtergrond:
Persoon die in Nederland is geboren en van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.

Midden- en Oost-Europese landen in de EU

Landen in Midden- en Oost-Europa die zijn toegetreden tot de Europese Unie.
Toegetreden per 1 mei 2004: Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië.
Toegetreden per 1 januari 2007: Bulgarije en Roemenië.
Toegetreden per 1 juli 2013: Kroatië.

Europese Unie:
Samenwerkingsverband van Europese staten, onder deze naam opgericht in 1993 door het Verdrag van Maastricht, maar met voorlopers in de jaren '50 van de vorige eeuw, gericht op het bereiken van gemeenschappelijke doelen op het politieke, economische en juridische vlak. Een belangrijk doel is het vrije verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal binnen het samenwerkingsverband. Op veel terreinen hebben de lidstaten bevoegdheden overgedragen aan het samenwerkingsverband, daarnaast zijn er terreinen waarbij het zelfbeschikkingsrecht van de lidstaten is gehandhaafd en besluiten alleen bij eenstemmigheid kunnen worden genomen.

GIPS landen in de EU

Landen rond de Middellandse zee die zijn toegetreden tot de Europese Unie.
Toegetreden per 1 januari 1958: Italië.
Toegetreden per 1 januari 1981: Griekenland.
Toegetreden per 1 januari 1986: Portugal en Spanje.

Europese Unie:
Samenwerkingsverband van Europese staten, onder deze naam opgericht in 1993 door het Verdrag van Maastricht, maar met voorlopers in de jaren '50 van de vorige eeuw, gericht op het bereiken van gemeenschappelijke doelen op het politieke, economische en juridische vlak. Een belangrijk doel is het vrije verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal binnen het samenwerkingsverband. Op veel terreinen hebben de lidstaten bevoegdheden overgedragen aan het samenwerkingsverband, daarnaast zijn er terreinen waarbij het zelfbeschikkingsrecht van de lidstaten is gehandhaafd en besluiten alleen bij eenstemmigheid kunnen worden genomen.

Particuliere huishoudens

De cijfers tot en met 1987 zijn per 31 december, die van 1988 tot en met 1994 medio het waarnemingsjaar en vanaf 1995 per 1 januari.

Eén of meer personen die samen een woonruimte bewonen en zichzelf, dus niet-bedrijfsmatig, voorzien in de dagelijkse levensbehoeften.

Trendbreuk (personen in) particuliere huishoudens
Door de verbeterde waarneming van personen in institutionele huishoudens treedt vanaf 2014 een trendbreuk op in de ontwikkeling van het aantal eenpersoonshuishoudens/alleenstaanden. Circa 35 duizend personen die eerst voornamelijk als alleenstaanden getypeerd waren, verschuiven nu naar de institutionele huishoudens. Het aantal alleenstaanden steeg daardoor van 2013 op 2014 met maar duizend personen. Van 2012 op 2013 was die stijging nog 41 duizend personen. Ook de totale stijging van het aantal huishoudens liep als gevolg hiervan terug van 57 duizend van 2012 op 2013 naar 21 duizend van 2013 op 2014.
Vanaf 2011 is er voor de samenstelling van huishoudensgegevens gebruik gemaakt van een nieuwe productiemethode. In deze nieuwe methode worden voor het bepalen van de huishoudenssamenstelling naast de gegevens uit het gemeentelijke bevolkingsregister ook belastingdienstgegevens over samenwonende paren gebruikt. De uitkomsten op basis van de nieuwe methode sluiten goed aan op de voorgaande uitkomsten, maar er treden vanaf 2011 wel kleine verschuivingen op in het aantal huishoudens naar samenstelling. De grootste verandering betreft het aantal overige huishoudens en de niet gehuwde paren. In 2011 valt het aantal overige huishoudens 10 duizend lager uit dan in 2010. Het aantal niet gehuwde paren valt navenant hoger uit.

Totaal huishoudens

Totaal particuliere huishoudens.

Eenpersoonshuishoudens

Particulier huishouden bestaande uit één persoon.
Tot eenpersoonshuishoudens, ook wel alleenstaanden genoemd, worden ook personen gerekend die met anderen op eenzelfde adres wonen maar een eigen huishouding voeren. Alleenstaanden worden in alle burgerlijke staten aangetroffen; zo kunnen gehuwden na het stuklopen van hun relatie (in afwachting van een scheiding) alleen wonen.

Meerpersoonshuishoudens

Een particulier huishouden bestaande uit twee of meer personen.

Gemiddelde huishoudensgrootte

Gemiddeld aantal personen dat deel uitmaakt van een particulier huishouden.

Personen in institutionele huishoudens

De cijfers tot en met 1987 zijn per 1 januari, die van 1988 tot en met 1994 medio het waarnemingsjaar en vanaf 1995 weer per 1 januari.

Institutioneel huishouden:
Eén of meer personen die samen een woonruimte bewonen en daar bedrijfsmatig worden voorzien in dagelijkse levensbehoeften. Ook de huisvesting vindt bedrijfsmatig plaats.
Het gaat om instellingen zoals verpleeg-, verzorgings- en kindertehuizen, gezinsvervangende tehuizen, revalidatiecentra en penitentiaire inrichtingen, die daar in principe voor langere tijd (zullen) verblijven.

Trendbreuk (personen in) institutionele huishoudens
Tot en met 2012 zijn de gegevens over institutionele huishoudens gebaseerd op door gemeenten verstrekte adresinformatie. Vanaf 2014 is de waarneming daarvan volledig gebaseerd op secundaire waarneming. Het jaar 2013 is een tussenjaar. Startpunt was daar de adresinformatie over 2012 aangevuld met secundaire bronnen, waarbij aangetekend dient te worden dat de cijfers over 2013 mogelijk van wat mindere kwaliteit zijn. De belangrijkste bronnen voor de waarneming vanaf 2014 zijn: institutionele adressen op basis van zorgkaartnederland.nl en personen die AWBZ- zorg met verblijf ontvangen (Bron: Centraal Administratie Kantoor, CAK). Zie verder de korte onderzoekbeschrijving. De institutionele huishoudens worden met de nieuwe methodiek die in 2014 is toegepast beter waargenomen. Tevens zijn vanaf 2014 asielzoekers die woonachtig zijn in asielzoekerscentra en ingeschreven staan in het gemeentelijke bevolkingsregister bij de institutionele huishoudens ingedeeld. Als gevolg van deze wijzigingen worden in 2014 249 duizend personen in institutionele huishoudens geteld, naar schatting circa 35 duizend meer dan met de oude methode geteld zouden worden.
Vanaf 2011 is er voor de samenstelling van huishoudensgegevens gebruik gemaakt van een nieuwe productiemethode. In deze nieuwe methode worden voor het bepalen van de huishoudenssamenstelling naast de gegevens uit het bevolkingsregister ook belastingdienstgegevens over samenwonende paren gebruikt. Het aantal personen in institutionele huishoudens ligt op 1 januari 2011 bijna 11 duizend hoger dan op 1 januari 2010. Ongeveer de helft van deze stijging is veroorzaakt door verbeteringen in de methode van waarneming.

Bevolkingsgroei

De toe- of afname van de bevolking.

Bevolking:
De inwoners van Nederland.
In de bevolkingsaantallen zijn uitsluitend personen begrepen die zijn opgenomen in het bevolkingsregister van een Nederlandse gemeente.
In principe wordt iedereen die voor onbepaalde tijd in Nederland woont, opgenomen in het bevolkingsregister van de woongemeente. Personen die tot de bevolking van Nederland behoren, maar voor wie geen vaste woonplaats valt aan te wijzen, zijn opgenomen in het bevolkingsregister van de gemeente 's-Gravenhage.
In de bevolkingsregisters zijn niet opgenomen de in Nederland wonende personen waarvoor uitzonderingsregels gelden met betrekking tot opneming in de bevolkingsregisters (bijvoorbeeld diplomaten en NAVO militairen) en personen die niet legaal in Nederland verblijven.

Overledenen

Persoon die is overleden waarbij een bevoegde arts een overlijdensakte heeft ondertekend.