De doelstelling van dit proefschrift was om beter inzicht te krijgen in de mechanismen die voortijdig schoolverlaten beïnvloeden. Ongeveer 20 000 leerlingen uit de brugklascohorten 1989/~90 dan wel 1999/~00 zijn gevolgd tot op het moment dat zij het onderwijs verlieten.

De belangrijkste conclusie is dat voortijdig schoolverlaten een proces is dat al op jonge leeftijd in gang gezet is en beïnvloed wordt door factoren zoals schoolprestaties, motivatie, schoolbeleving, persoonlijkheidskenmerken, de samenstelling van de vriendengroep en de samenstelling van de schoolpopulatie.

Na cognitieve competenties blijkt sociale herkomst een belangrijke voorspeller voor voortijdig schoolverlaten. Een gebrek aan ouderlijke hulpbronnen kan de kans op voortijdig schoolverlaten van kinderen nadelig beïnvloeden. Hoewel het niet eenvoudig is om een gebrek aan hulpbronnen te veranderen, kunnen ouders wel degelijk iets doen om hun kinderen te stimuleren hun onderwijsloopbaan succesvol af te ronden. Het praten met kinderen over school, over hun prestaties, overleggen over hun huiswerk etc. blijkt een preventieve werking te hebben die in ieder geval ook ten dele kan compenseren voor verschillen in socio-economische status.

Opmerkelijk is het feit dat de invloed van herkomst verdwijnt als rekening gehouden wordt met verschillen in sociale herkomst. Dit wijst erop dat de verhoogde kans van kinderen met een niet-westerse migratieachtergrond om voortijdig schoolverlater te worden te wijten is aan het feit dat zij relatief vaak behoren tot lagere sociale klassen en niet vanwege culturele verschillen dan wel taalproblemen. Binnen gelijke sociale klasse zijn leerlingen met een migratieachtergrond net zo vaak voortijdig schoolverlater als leerlingen zonder migratieachtergrond.

Ook voor scholen is er een rol weggelegd in het voorkomen van voortijdig schoolverlaten. Zo is die kans hoger op scholen met een hoog percentage kinderen met een migratieachtergrond, op scholen in stedelijke gebieden en op scholen die uitsluitend Vmbo-onderwijs aanbieden in vergelijking met bredere scholengemeenschappen. Dit komt overeen met resultaten uit andere onderzoeken die hebben laten zien dat kinderen in scholen met grote concentraties leerlingen met een lage sociaaleconomische status nadelen ondervinden op meerdere terreinen.

Traag, T. (2012). Early school leaving in the Netherlands: A multidisciplinary study of risk and protective factors explaining early school-leaving. Dissertation, Maastricht University, doi:10.26481/dis.20121213tt.