Ervaringen met vragenlabonderzoek

Cognitief (pre-)testonderzoek is gericht op verbetering van de kwaliteit van onderzoeksgegevens door verbetering van de vragenlijst. De vragenlijst wordt gevalideerd door deze op kleine schaal uit te testen, dat wil zeggen dat fouten in de vragenlijst—die systematische fouten veroorzaken in het vraag-en-antwoord proces bij de respondent in een interview—worden opgespoord, verklaard en verbeterd (in een iteratief proces). Op deze manier wordt de vragenlijst aangepast aan het vraag-en-antwoord proces, wordt deze gemakkelijker te beantwoorden, kost dat minder tijd en wordt deze respondentvriendelijker, met als resultaat vermindering van meetfouten, dat wil zeggen verhoging van de datakwaliteit (de interne validiteit), en verlaging van de respondentbelasting. Dit is het CASM-paradigma (Cognitive Aspects of Survey Methodology). Het CASM-paradigma definieert de centrale hypothese van dit proefschrift: het pre-testen in een cognitief laboratorium valideert vragenlijsten.

In dit proefschrift beschrijft Snijkers zijn ervaringen met pre-testonderzoek bij het Vragenlab van het Centraal Bureau voor de Statistiek, een cognitief laboratorium dat in 1992 van start ging. Het doel van dit proefschrift is documentatie van deze praktijkervaringen. Deze dissertatie bestaat niet uit een theoretische verhandeling over cognitieve laboratorium methodes, maar beschrijft de toepassing van deze methodes: het opzetten en uitvoeren van pre-testonderzoek, het analyseren van de gegevens en het presenteren van de resultaten. In dit proefschrift wordt een schematische en systematische beschrijving gegeven van de uitvoeringspraktijk van pre-testonderzoek bij het Vragenlab van het CBS in de peride 1992-2000.

Snijkers, G. J. M. E. (2002). Cognitive laboratory experiences: On pre-testing computerised questionnaires and data quality. Dissertation, Utrecht University, handle:1874/13401.