Smart Verplaatsingenonderzoek: Resultaten van een push-to-smart veldexperiment

Onderzoeken naar verplaatsingen en mobiliteit zijn kansrijke kandidaten om ‘smart’ te gaan. Respondenten moeten alle details van verplaatsingen kunnen en willen rapporteren. Locatiemetingen bieden kansen om responslast te verminderen en datakwaliteit te verbeteren. Met het toevoegen van contextinformatie kunnen locatiemetingen ook de basis vormen voor voorspellingen van vervoermiddelen en reismotieven. Locatiemetingen kunnen echter wel privacygevoelig zijn voor respondenten. Daarnaast kennen locatiemetingen allerlei fouten die deels alleen met hulp van de respondenten zelf opgelost kunnen worden. Het is daarom niet zeker dat de belofte van smart functies opgaat in de praktijk. Het CBS heeft daarom in 2018 een eerste veldexperiment uitgevoerd met een concept verplaatsingenapp. Hoewel responskansen verschillend waren voor belangrijke doelgroepen, waren ze voldoende hoog om vervolgonderzoek op te starten.

In 2022, heeft het CBS een nieuw veldexpertiment gedaan, maar nu ook met de reguliere webvragenlijst van ODiN (Onderweg in Nederland) als alternatieve optie. Een steekproef kreeg de vragenlijst op verschillende momenten aangeboden. Deze momenten werden willekeurig gevarieerd. Tegelijk werd ook de meetperiode, één of zeven dagen, willekeurig gevarieerd.

In dit rapport bespreken we het ontwerp en de resultaten van het veldexperiment. We concentreren ons daarin op respons en representativiteit. Datakwaliteit en antwoordgedrag zijn de onderwerpen van andere rapporten. Onze belangrijkste conclusie is dat de alternatieve vragenlijstoptie een sterk nadelig effect had op respons en op een andere manier geïntroduceerd moet worden.