Parade van Pen: de vermogensverdeling in 2020

huizen in Amsterdam
De parade van dwergen en enkele reuzen, in 1971 bedacht door de Nederlandse econoom Jan Pen, is een manier om de vermogens- (of inkomens-)verdeling in beeld te brengen.

In een optocht komen de bijna 7,9 miljoen huishoudens in één uur tijd voorbij, in volgorde van de hoogte van hun vermogen. Eén gezinslid vertegenwoordigt één huishouden en heeft een lengte die evenredig gemaakt is aan de hoogte van het vermogen. De persoon uit het huishouden met een vermogen dat gelijk is aan het gemiddeld vermogen krijgt de gemiddelde lengte van 1,74 meter. Mensen met een hoog vermogen kunnen daarbij reusachtige proporties aannemen: zo wordt iemand met precies 1 miljoen euro aan vermogen 7,5 meter lang.

Een lange stoet van dwergen

De parade speelt zich de eerste 9 minuten onder de grond af. Deze huishoudens hebben een negatief vermogen en daardoor ook een negatieve lengte. Het gaat hier vooral om werknemersgezinnen met een eigen woning waarvan de hypotheekschuld hoger is dan de waarde van de woning. Tevens omvat deze groep betrekkelijk veel zelfstandigen met een negatief vermogen.

Na deze groep komen minuscule dwergen van nog geen 2 centimeter voorbij. Deze groep heeft een vermogen van hooguit 2 duizend euro en is voor het levensonderhoud vooral aangewezen op een uitkering. Ook hierna komen in de optocht nog steeds dwergen voorbij: hun vermogen is nog altijd zeer gering in vergelijking tot het gemiddelde. Onder hen bevinden zich steeds meer gepensioneerden die in hun leven een bescheiden spaarpotje hebben opgebouwd.

Gemiddeld vermogen passeert in de 44ste minuut

Na een half uur, op de helft van de stoet, komen huishoudens voorbij met een vermogen van 60,5 duizend euro. Het gaat nog steeds om dwergen van slechts 45 centimeter. Ook huishoudens met een ton aan vermogen, die in de 34e minuut voorbijtrekken, hebben ten opzichte van het gemiddelde nog een bescheiden lengte van 73 centimeter. Huishoudens met een vermogen gelijk aan het gemiddelde van 231,9 duizend euro passeren pas in de 44e minuut.

Eigenwoningbezit overheerst in tweede helft van de optocht

Al een kwartier voordat het gemiddelde voorbij kwam, trokken hoofdzakelijk eigenwoningbezitters voorbij, en dat zal tot het eind van de optocht zo blijven. De eigen woning is het voornaamste vermogensbestanddeel van veel huishoudens. In de staart van de optocht gaat het vaak om oudere mensen die door te sparen de schuld op hun woning geheel of grotendeels hebben afgelost. Voor jonge woningbezitters rust hier nog vaak een grote hypotheekschuld op, zodat hun vermogen laag of zelfs negatief kan zijn. Zij waren al te vinden in de kop van de stoet. Als de huizenprijzen stijgen, kunnen zij wel zomaar flink in lengte toenemen en een latere positie in de optocht innemen.

Reuzen met een vermogen van 4 miljoen of meer

In de laatste minuten van de parade neemt de lengte van personen reusachtig snel toe. In de voorlaatste minuut passeren de eerste reuzen met een gemiddeld vermogen van bijna 1,3 miljoen euro. De laatste minuut is weggelegd voor de echte reuzen. Zij hebben een gemiddeld vermogen van 4,4 miljoen euro. De giganten die in de laatste minuut voorbijkomen, bezitten bijna een derde van het totale vermogen. In deze groep is 1 op de 8 zelfstandig ondernemer, terwijl de rest werknemer of gepensioneerd is.

Vermogensongelijkheid opnieuw gedaald

De stoet van ongelijke vermogens ziet er elk jaar weer een beetje anders uit. Om te kunnen beoordelen hoe de vermogensongelijkheid zich ontwikkelt, kan de ongelijkheid in één getal samengevat worden. Een veel gebruikte maatstaf hiervoor is de Gini-coëfficiënt. Deze ongelijkheidsmaat heeft een waarde tussen 0 (volledig gelijke verdeling) en 1 (maximale ongelijkheid). In 2020 bedroeg de Gini-coëfficiënt 0,761. De vermogensongelijkheid daalt al vanaf 2015, wat samenhangt met de aantrekkende woningmarkt. Tussen 2011 en 2013 nam de vermogensongelijkheid nog toe. Dit hing sterk samen met de daling van de huizenprijzen tijdens de economische crisis.

Bronnen

Relevante links