Kwartaalmonitor luchtvaart

© Staysly Goilo Photography
Het aantal aangekomen en vertrokken passagiers op de nationale luchthavens was in het derde kwartaal van 2018 2,6 procent groter dan een jaar eerder. De hoeveelheid vervoerde goederen lag 1,8 procent lager. De dienstverlenende bedrijven binnen de luchtvaart zetten dit kwartaal 5,6 procent meer om. Dit meldt het CBS op basis van de nieuwste kwartaalcijfers.

Nederlandse luchthavens van nationaal belang; passagiers

In het derde kwartaal van 2018 vlogen er bijna 22,8 miljoen passagiers van en naar Nederland, 2,6 procent meer dan in hetzelfde kwartaal in 2017. Net zoals vorig kwartaal, lieten alle vijf de nationale luchthavens positieve cijfers zien. Amsterdam Schiphol verwerkte 1,1 procent meer passagiers dan in het derde kwartaal van 2017. In Eindhoven lag het aantal passagiers 10,4 procent hoger. Rotterdam The Hague en Groningen Eelde kregen respectievelijk 18,9 en 16,8 procent meer passagiers te verwerken. De relatief kleine luchthaven Maastricht Aachen liet in dezelfde periode een verdubbeling zien van het aantal passagiers.

Aangekomen en vertrokken passagiers op nationale luchthavens
JaarKwartaalVerandering (% verandering t.o.v. jaar eerder)
20141e kwartaal5,4
20142e kwartaal4,6
20143e kwartaal4,5
20144e kwartaal5,7
20151e kwartaal4,1
20152e kwartaal6,2
20153e kwartaal6,4
20154e kwartaal7,2
20161e kwartaal12,2
20162e kwartaal6,3
20163e kwartaal7,6
20164e kwartaal10
20171e kwartaal9
20172e kwartaal10,7
20173e kwartaal6,8
20174e kwartaal7,4
20181e kwartaal8,2
20182e kwartaal4
20183e kwartaal2,6
 

Groei passagiers Schiphol vlakt verder af

Al sinds het derde kwartaal van 2010 groeit het aantal aangekomen en vertrokken passagiers op Schiphol. Sinds het tweede kwartaal van dit jaar lijkt deze groei echter af te vlakken. In het derde kwartaal vlogen er 20 miljoen reizigers van en naar Amsterdam, 1,1 procent meer dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. De afvlakking van het aantal aangekomen en vertrokken passagiers heeft te maken met de wettelijke bovengrens van het aantal vliegtuigbewegingen, maximaal 500 duizend per jaar tot 2020, waar Schiphol vorig jaar al mee te maken kreeg. Het aantal vliegtuigbewegingen werd dan ook minder in de afgelopen twee kwartalen. In het derde kwartaal ging het om een daling van 1,4 procent, waardoor het aantal vluchten uitkwam op 140 duizend.

Ontwikkeling vliegtuigbewegingen Amsterdam Schiphol
JaarKwartaalVerandering (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
20141e kwartaal3,5
20142e kwartaal1,8
20143e kwartaal3
20144e kwartaal3,3
20151e kwartaal2,2
20152e kwartaal3,2
20153e kwartaal2,6
20154e kwartaal3,3
20161e kwartaal6,6
20162e kwartaal6,5
20163e kwartaal7,5
20164e kwartaal6,1
20171e kwartaal5
20172e kwartaal4,1
20173e kwartaal2,4
20174e kwartaal3
20181e kwartaal3,6
20182e kwartaal-0,8
20183e kwartaal-1,4

Maastricht Aachen profiteert van uitbreiding bestemmingen

Op Maastricht Aachen verdubbelde het aantal passagiers in het derde kwartaal, naar 135 duizend reizigers. Maastricht profiteert onder andere van de uitbreiding van het aanbod van bestemmingen van de luchtvaartmaatschappij Corendon. Op luchthaven Eindhoven, de tweede luchthaven van Nederland, stijgt het aantal passagiers al sinds het derde kwartaal van 2009 elk kwartaal, met uitzondering van het tweede kwartaal in 2016, toen er werkzaamheden aan de start- en landingsbaan plaatsvonden. In het derde kwartaal van 2018 vlogen er bijna 1,9 miljoen passagiers via Eindhoven, ruim 10 procent meer dan een jaar eerder. Via Rotterdam The Hague en Groningen Eelde vlogen respectievelijk 686 duizend en 79 duizend reizigers.

Passagiersontwikkeling Nederlandse luchthavens, 3e kwartaal 2018
LuchthavenPassagiersontwikkeling (% t.o.v. derde kwartaal 2017)
Maastricht Aachen Airport100,2
Rotterdam The Hague Airport18,9
Groningen Airport Eelde16,8
Eindhoven Airport10,4
Amsterdam Schiphol1,1

Nederlandse luchthavens van nationaal belang; goederen

De hoeveelheid verwerkte vracht op de Nederlandse luchthavens daalde in het derde kwartaal met 1,8 procent tot 459 duizend ton. Deze daling kwam voor rekening van Amsterdam Schiphol. Op deze luchthaven werd in het derde kwartaal van 2018 ruim 436 duizend ton vrachtvolume afgehandeld, 2 procent minder dan in hetzelfde kwartaal in 2017.
Op Maastricht, waar de overige vracht werd verwerkt, steeg de overslag met 3,1 procent tot bijna 23 duizend ton.

Hoeveelheid vracht op nationale luchthavens
JaarKwartaalVerandering (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
20141e kwartaal7,1
20142e kwartaal10,8
20143e kwartaal6,5
20144e kwartaal2,5
20151e kwartaal-2,3
20152e kwartaal-3,2
20153e kwartaal-0,2
20154e kwartaal2,6
20161e kwartaal4
20162e kwartaal1,8
20163e kwartaal0,6
20164e kwartaal4,3
20171e kwartaal5,1
20172e kwartaal10,5
20173e kwartaal10,7
20174e kwartaal1,4
20181e kwartaal1,3
20182e kwartaal-1,3
20183e kwartaal-1,8
 

Minder luchtvracht van en naar Europa en Azië

Vooral de hoeveelheid luchtvracht afkomstig uit en bestemd voor andere Europese landen is in het derde kwartaal van 2018 flink minder geworden. In vergelijking met een jaar eerder verminderde deze stroom van goederen met 10,3 procent. Ook de hoeveelheid luchtvracht van en naar Azië laat een werd kleiner (-4 procent). Hierbij gaat het voornamelijk om goederen vanuit en bestemd voor West-Azië, waar onder andere de Verenigde Arabische Emiraten, Saoedi-Arabië en Kazachstan onder vallen.
De aan- en afvoer van en naar Afrika groeide met ruim 17 procent het sterkst. De hoeveelheid goederen die tussen Amerika en Nederland vervoerd worden werd 2,5 procent groter. Deze groei komt voornamelijk op rekening van Zuid-Amerikaanse landen.

Hoeveelheid luchtvracht naar herkomst/bestemming
JaarKwartaalAzië (x 1 000 ton)Noord-Amerika (x 1 000 ton)Midden- en Zuid-Amerika (x 1 000 ton)Afrika (x 1 000 ton)Europa (x 1 000 ton)
20141e kwartaal201,970,845,74742,4
20142e kwartaal215,874,841,447,645,9
20143e kwartaal216,478,14240,943,6
20144e kwartaal221,771,150,347,345,4
20151e kwartaal196,774,24545,537,1
20152e kwartaal205,578,743,744,139,6
20153e kwartaal211,680,645,941,840,3
20154e kwartaal223,978,449,653,441,6
20161e kwartaal19174,7445846,8
20162e kwartaal196,580,841,544,955,4
20163e kwartaal200,381,240,738,462,1
20164e kwartaal219,384,143,743,975,1
20171e kwartaal201,580,341,643,369
20172e kwartaal214,185,243,242,178,1
20173e kwartaal214,585,344,135,488,2
20174e kwartaal220,475,251,547,178,6
20181e kwartaal198,875,350,848,668,1
20182e kwartaal21280,548,344,271,7
20183e kwartaal205,985,847,141,579,1

Rotterdam The Hague in beeld; populaire bestemmingen

Voor reizigers die via Rotterdam The Hague vliegen zijn Faro en Malaga de populairste bestemmingen. In het derde kwartaal van 2018 vlogen ruim 54 duizend passagiers tussen Faro en Rotterdam en bijna 52 duizend passagiers tussen Malaga en Rotterdam. De top 5 van populairste bestemmingen wordt compleet gemaakt door Alicante, Palma de Mallorca en luchthaven Londen City.
In het derde kwartaal van 2017 stond Barcelona nog op de tweede plaats. Doordat er nu ruim 23 procent passagiers minder zijn, staat deze bestemming in het derde kwartaal van 2018 op de achtste plaats.

Top 10 partnerluchthavens op Rotterdam The Hague
LuchthavenAantal passagiers (1 000 passagiers)
Faro54,2
Malaga52,0
Alicante47,4
Palma de Mallorca39,1
Londen City38,3
Iraklion35,8
Ibiza35,1
Barcelona35,0
Girona33,9
Antalya27,2

Luchthavens van Iraklion en Antalya grootste groeiers

Van de luchthavens die reizigers op Rotterdam The Hague het vaakst als bestemming of herkomst hebben, groeide het passagiersvervoer van en naar Iraklion (Kreta) en Antalya het sterkst. In het derde kwartaal van 2018 vlogen 7,5 keer zoveel passagiers tussen Rotterdam en Iraklion en bijna 5 keer zoveel passagiers tussen Rotterdam en Antalya in vergelijking met het derde kwartaal van 2017.
De enige luchthaven in de top 10 die een afname van het aantal passagiers noteerde was de luchthaven Barcelona El Prat (-23,4 procent).

Passagiersontwikkeling top 10 partnerluchthavens op Rotterdam the Hague, derde kwartaal 2018
LuchthavenAantal passagiers (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
Iraklion651,9
Antalya387,5
Girona20
Faro16,6
Malaga15,6
Londen City13,2
Alicante12,2
Ibiza0,9
Palma de Mallorca0,5
Barcelona-23,4

Omzet en conjunctuur; omzetgroei voor zowel luchtvaartmaatschappijen als dienstverlenende bedrijven binnen de luchtvaart

In vergelijking met het derde kwartaal van 2017 werd er in het derde kwartaal van 2018 4,5 procent meer omgezet door Nederlandse luchtvaartmaatschappijen. Zowel in het passagiers- als in het goederenvervoer lag de omzet hoger.
Bij de dienstverlenende bedrijven voor de luchtvaartbranche (voornamelijk luchthavens, luchtverkeersleiding en afhandelaars) lag de omzet 5,6 procent hoger vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. Vooral de toename van het aantal reizigers dat gebruikmaakt van de luchthavens heeft hieraan bijgedragen.

Ontwikkeling luchtvaartbranche
JaarKwartaalLuchtvaartmaatschappijen (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Dienstverlening voor de luchtvaart (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
20141e kwartaal-2,11
20142e kwartaal0,54
20143e kwartaal0,25
20144e kwartaal1,33,6
20151e kwartaal0,75,5
20152e kwartaal22,8
20153e kwartaal3,93,4
20154e kwartaal3,57,8
20161e kwartaal1,76
20162e kwartaal-3,2-0,7
20163e kwartaal-3,3-1
20164e kwartaal-3,7-0,3
20171e kwartaal3,62
20172e kwartaal5,32,3
20173e kwartaal1,22,1
20174e kwartaal5,5-1,3
20181e kwartaal5,3-1
20182e kwartaal4,35,7
20183e kwartaal4,55,6

Vliegtuigbewegingen op kleine luchthavens

In het derde kwartaal lag het totaal aantal vliegbewegingen op de kleine luchthavens 7,4 procent hoger dan een jaar eerder. Deze stijging komt voor rekening van de niet-commerciële vluchten (90 procent van alle vliegbewegingen op de kleine luchthavens). Deze vluchten namen in het derde kwartaal toe met 10,2 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2017. De niet-commerciële vluchten hebben geen winstoogmerk en bestaan voornamelijk uit les- en oefenvluchten (46,6 duizend) en privévluchten (39,8 duizend).
De commerciële vluchten op kleine luchthavens namen af met 7,2 procent. Commerciële vluchten, vluchten met een winstoogmerk, bestonden in het derde kwartaal van 2018 voor 81 procent uit rondvluchten (8,7 duizend).

Niet-commerciële vliegtuigbewegingen op kleine luchthavens
JaarKwartaalLes- en oefenvluchten (x 1 000 )Privé-vluchten (x 1 000 )Valschermvluchten (x 1 000 )Overige vluchten (x 1 000 )
20141e kwartaal44,523,51,23,3
20142e kwartaal50,934,56,26,6
20143e kwartaal44,636,27,56,9
20144e kwartaal30,722,62,13
20151e kwartaal31,122,50,82,7
20152e kwartaal42,839,365,9
20153e kwartaal43,539,58,76,1
20154e kwartaal30,422,52,23,1
20161e kwartaal30,820,312,7
20162e kwartaal39,83666,3
20163e kwartaal43,947,18,55,6
20164e kwartaal28,224,31,92,7
20171e kwartaal31,323,713
20172e kwartaal42,139,75,76,5
20173e kwartaal38,9408,34,7
20174e kwartaal24,717,51,42,3
20181e kwartaal34,723,70,92,9
20182e kwartaal49,640,45,86,8
20183e kwartaal46,639,88,46,4

Hoogeveen groeit het sterkst

In het derde kwartaal van 2018 was het aantal vliegbewegingen op bijna alle kleine luchthavens hoger. Alleen op Hilversum (gebaseerd op cijfers van juli en augustus) was het aantal vliegbewegingen lager dan een jaar eerder.
Op de vliegvelden van Hoogeveen en Lelystad groeide het aantal vliegtuigbewegingen het sterkst met respectievelijk 39 en 25 procent. Op vliegveld Hoogeveen vinden voornamelijk privévluchten en zweefsleepvluchten plaats. Vliegveld Lelystad richt zich voornamelijk op les- en oefenvluchten.

Vliegtuigbewegingen op kleine luchthavens, derde kwartaal 2018
LuchthavenVerandering (% verandering t.o.v. jaar eerder)
Hoogeveen39
Lelystad24,5
Teuge10,8
Midden-Zeeland9,9
Ameland4,8
Seppe4,3
Drachten4,1
Budel2
Oostwold1,6
Texel0,7
Hilversum-20,3

Caribisch Nederland

In het derde kwartaal van 2018 vlogen vliegtuigen ruim 5,7 duizend keer van en naar de drie eilanden van Caribisch Nederland. Ten opzichte van het derde kwartaal van 2017 is dit ruim 13 procent meer. Op alle drie de eilanden nam het aantal aankomende en vertrekkende vluchten toe. Op Bonaire was het aantal vluchten ruim 6,7 procent hoger dan in het derde kwartaal van 2018; 3,4 duizend bewegingen. Op Saba was het aantal vliegtuigbewegingen 660, 24,5 procent hoger dan een jaar eerder en op Sint Eustatius was het aantal vliegbewegingen 1,7 duizend, ruim 24 procent hoger.

Vliegbewegingen op de luchthavens van Caribisch Nederland
jaarkwartaalBonaire (x 1 000)Sint Eustatius (x 1 000)Saba (x 1 000)
20141e kwartaal2,91,40,8
20142e kwartaal2,51,50,8
20143e kwartaal2,71,40,8
20144e kwartaal3,21,50,8
20151e kwartaal31,50,8
20152e kwartaal31,40,8
20153e kwartaal3,21,30,7
20154e kwartaal3,21,40,8
20161e kwartaal2,91,40,8
20162e kwartaal2,81,40,8
20163e kwartaal2,81,50,8
20164e kwartaal2,71,50,8
20171e kwartaal2,91,50,7
20172e kwartaal31,50,7
20173e kwartaal3,11,40,5
20174e kwartaal3,21,80,6
20181e kwartaal3,21,80,7
20182e kwartaal3,21,70,8
20183e kwartaal3,41,70,7

Meer passagiers voor alle eilanden

Het aantal passagiers dat van en naar Caribisch Nederland vloog, was in het derde kwartaal van 2018 hoger dan een jaar eerder. Bonaire kreeg 86,1 duizend reizigers te verwerken, 15,3 procent meer dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Op de kleinere eilanden Sint Eustatius en Saba stegen het aantal aankomende en vertrekkende passagiers met respectievelijk 18,1 en 7,6 procent.
De waarde van de via de lucht ingevoerde goederen van en naar Caribisch Nederland bedroeg in het derde kwartaal 6,6 miljoen Amerikaanse dollars, 3,6 procent minder dan in hetzelfde kwartaal in 2017. Dit is sinds het vierde kwartaal van 2015 de eerste afname van meer dan 1 procent.

Passagiers op de luchthavens van Caribisch Nederland
jaarKwartaalAantal passagiers (1 000 passagiers)
20141e kwartaal104
20142e kwartaal97
20143e kwartaal98
20144e kwartaal102
20151e kwartaal105
20152e kwartaal101
20153e kwartaal101
20154e kwartaal106
20161e kwartaal107
20162e kwartaal99
20163e kwartaal103
20164e kwartaal104
20171e kwartaal104
20172e kwartaal95
20173e kwartaal89
20174e kwartaal100
20181e kwartaal110
20182e kwartaal108
20183e kwartaal103