Parade van Pen: de vermogensverdeling in 2016

© Hollandse Hoogte
De parade van dwergen en enkele reuzen, in 1971 bedacht door de Nederlandse econoom Jan Pen, is een manier om de vermogens- (of inkomens-)verdeling in beeld te brengen.

In een optocht komen de 7,6 miljoen huishoudens in één uur tijd voorbij, in volgorde van de hoogte van hun vermogen. Eén gezinslid vertegenwoordigt één huishouden en heeft een lengte die evenredig gemaakt is aan de hoogte van het vermogen. De persoon uit het huishouden met een vermogen dat gelijk is aan het gemiddeld vermogen krijgt de gemiddelde lengte van 1,74 meter. Mensen met een hoog vermogen kunnen daarbij reusachtige proporties aannemen: zo wordt iemand met precies 1 miljoen euro aan vermogen 11,46 meter lang.

Parade van Pen: huishoudens naar hoogte vermogen, per minuut, 1 januari 2016*

Een lange stoet van dwergen

De parade speelt zich de eerste 13 minuten onder de grond af. Deze huishoudens hebben een negatief vermogen en daardoor ook een negatieve lengte. Het gaat hier vooral om werknemersgezinnen met een eigen woning waarvan de hypotheekschuld hoger is dan de waarde van de woning. Tevens omvat deze groep betrekkelijk veel zelfstandigen met een negatief vermogen.

Na deze groep komt een ander type huishouden voorbij, namelijk minuscule dwergen van nog geen 2 centimeter. Deze groep heeft een vermogen van hooguit 2 duizend euro en zijn voor hun levensonderhoud vooral aangewezen op een uitkering. Ook hierna komen in de optocht nog steeds dwergen voorbij: hun vermogen is nog altijd zeer gering in vergelijking tot het gemiddelde. Onder hen bevinden zich steeds meer gepensioneerden die in hun leven een bescheiden spaarpotje hebben opgebouwd.

Huishoudens naar hoogte van vermogen en voornaamste inkomensbron, 1 januari 2016*
 Pensioen (%)Uitkering (bijstand, WW, arbeidsongeschiktheid) (%)Inkomen uit arbeid (%)Inkomen uit eigen onderneming (%)
Totaal27,611,654,46,5
17,35,576,111,1
24,06,681,97,4
33,26,084,56,4
43,06,284,85,9
53,27,583,65,8
63,58,981,95,7
73,911,179,65,5
84,213,677,15,1
94,816,873,45,0
105,519,970,04,6
116,923,165,74,3
1211,229,256,13,5
1314,936,945,42,7
1410,248,139,72,0
1513,345,539,02,3
1618,940,538,52,1
1722,940,634,71,8
1825,836,635,81,9
1927,030,340,52,2
2027,125,444,82,7
2127,221,748,03,1
2227,818,549,93,7
2328,916,150,94,2
2430,113,851,54,6
2531,611,352,34,9
2634,29,751,24,9
2732,58,753,55,3
2831,48,055,05,7
2933,87,553,35,5
3037,66,850,45,2
3130,85,956,86,5
3233,06,055,16,0
3328,34,859,57,4
3430,44,757,97,1
3525,24,862,27,8
3626,04,861,67,6
3724,54,862,78,0
3825,34,861,98,0
3926,34,661,57,6
4027,84,659,97,7
4128,94,658,87,6
4231,44,456,77,5
4333,34,255,37,2
4435,34,353,37,1
4537,54,151,47,0
4639,64,049,76,8
4741,53,847,96,7
4843,23,746,26,9
4944,83,544,77,0
5045,73,443,97,1
5146,53,342,87,4
5246,93,142,27,7
5347,23,141,78,0
5447,53,040,88,6
5547,32,840,79,2
5647,02,740,010,3
5746,62,639,211,7
5845,82,338,513,4
5944,61,838,015,6
6039,80,943,416,0

Gemiddeld vermogen passeert in de 44e minuut

Na een half uur, op de helft van de stoet, komt een huishouden voorbij met een vermogen van 20,5 duizend euro. Het gaat nog steeds om een dwerg van slechts 23 centimeter. Ook het huishouden met een ton aan vermogen, dat in de 40e minuut voorbijtrekt, heeft ten opzichte van het gemiddelde nog een bescheiden lengte van 1,09 meter. Pas in de 44e minuut, passeert het huishouden met een vermogen dat gelijk is aan het gemiddelde van 151,8 duizend euro.

Eigenwoningbezit overheerst in laatste deel van de optocht

Al voordat het gemiddelde voorbij kwam, trokken hoofdzakelijk eigenwoningbezitters voorbij, en dat zal tot het eind van de optocht zo blijven. De eigen woning is het voornaamste vermogensbestanddeel van veel huishoudens. In de staart van de optocht gaat het vaak om oudere mensen die door te sparen de schuld op hun woning geheel of grotendeels hebben afgelost.
Voor jonge woningbezitters rust hier nog vaak een grote hypotheekschuld op, zodat hun vermogen laag of zelfs negatief kan zijn. Zij waren al te vinden in de kop van de stoet. Als de huizenprijzen stijgen, kunnen zij wel zomaar flink in lengte toenemen en een betere positie in de optocht innemen. Voor een deel van de eigenwoningbezitters geldt overigens dat hun vermogen onderschat is, doordat informatie over het opgebouwde tegoed van een spaar- of beleggingshypotheek ontbreekt.

Huishoudens naar hoogte van vermogen en woonsituatie, 1 januari 2016*
 Huurwoning, met huurtoeslag (%)Huurwoning, zonder huurtoeslag (%)Eigen woning (%)
Totaal17,725,856,6
17,120,872,1
29,214,376,5
37,814,278
48,216,175,6
59,819,770,5
611,92464,1
714,72956,3
817,633,748,7
921,23840,8
1025,341,233,5
1129,444,326,4
1239,745,315
1351,140,88,1
1450,448,71
1557,339,63,1
1659,1373,8
1764,232,13,7
1863,232,64,2
1957,636,85,6
2051,441,17,5
2145,944,39,8
2241,945,912,2
2338,746,514,8
2435,946,617,5
253346,620,4
2632,445,522,2
2728,645,526
2826,743,629,8
2927,441,531,1
3028,840,330,9
3116,842,740,6
3214,646,938,6
339,337,852,9
349,835,754,5
353,832,863,3
362,433,364,3
371,425,872,9
38122,576,5
390,819,879,5
400,617,482
410,414,884,7
420,412,787
430,310,988,8
440,39,590,2
450,28,491,4
460,27,592,3
470,26,893,1
480,16,193,7
490,15,794,1
500,15,394,6
510,1594,9
520,14,895,1
530,14,695,3
540,14,495,5
550,14,495,6
5604,395,7
5704,495,6
5804,595,4
5905,194,8
6006,893,1

Reuzen met een vermogen van 3 miljoen of meer

In de laatste minuten van de parade neemt de lengte van personen reusachtig snel toe. In de voorlaatste minuut passeren de eerste reuzen met een gemiddeld vermogen van ruim 900 duizend euro. De laatste minuut is weggelegd voor de echte reuzen. Deze, 127 duizend, huishoudens hebben gemiddeld een vermogen van 3 miljoen euro. De giganten die in de laatste minuut voorbijkomen, bezitten een derde van het totale vermogen. In deze groep is een op de zes zelfstandig ondernemer, terwijl een op de vier gepensioneerd is.