Toerisme Caribisch Nederland 2012-2014

Methodologische verantwoording

Het artikel Toerisme in Caribisch Nederland 2012-2014 geeft een overzicht van een aantal belangrijke indicatoren van het toerisme in Caribisch Nederland in de jaren 2012 en 2013 en de eerste zes maanden van 2014. Het gaat in de eerste plaats om het aantal per vliegtuig binnenkomende toeristen verdeeld naar land van herkomst (op basis van hun nationaliteit) en hun overnachtingen. Een toerist die twee keer een eiland bezoekt, telt voor twee toeristen. Daarnaast gaat het om het aantal passagiers dat per schip is aangekomen.

De cijfers die hier gepubliceerd zijn, zijn geheel gebaseerd op beschikbare registers. Dat betekent dat de cijfers afhankelijk zijn van de kwaliteit van de registers. Er zijn door het CBS uitvoerige plausibiliteitscontroles en correcties op deze registers uitgevoerd o.a. door ze ook aan elkaar te relateren.

De volgende registers zijn gebruikt:

• Het Border Management Systeem (BMS). Dit register bevat gegevens van de paspoorten van in principe alle passagiers die de eilanden van Caribisch Nederland binnenkomen en verlaten. Het systeem is echter niet volledig. Niet van alle binnenkomende en vertrekkende passagiers zijn in het systeem paspoortgegevens opgenomen. Het betreft data per passagier.
• Een bestand van de Douane, dat gegevens bevat over het aantal vliegbewegingen en het totaal aantal vliegtuigpassagiers per vliegtuig per eiland. Dit betreft dus ingezetenen en niet-ingezetenen. Dit register bevat ook gegevens over het scheepvaartverkeer, inclusief cruises. Het betreft geaggregeerde data per vlucht of per vaartuig.
• De General Declaration System (Gendecs). Dit bestand is vergelijkbaar met het bestand van de Douane en heeft dezelfde bron. Het bevat alleen gegevens over het vliegverkeer.
• Het bevolkingsregister van Caribisch Nederland (de PIVA). Dit register wordt in het verwerkingssysteem gebruikt om vast te stellen of een (vliegtuig)passagier een ingezetene is van het betreffende eiland of niet.
• Ten slotte wordt ook nog gebruikgemaakt van de cijfers van Bonaire International Airport (BIA) en gegevens van de Havenmeester van Bonaire. Deze cijfers worden vooral gebruikt ter controle. 

Op basis van het bestand van de Douane en de Gendecs worden het totaal aantal binnenkomende en het totaal aantal vertrekkende vliegtuigpassagiers per maand vastgesteld. Vervolgens wordt met behulp van het BMS (inkomende passagiers) en de PIVA de verhouding ingezetenen en niet-ingezetenen (i.e. toeristen) van de vliegtuigpassagiers bepaald, hetgeen resulteert in een ratio per maand (Bonaire) of per jaar (Saba en Sint-Eustatius). Met behulp van de ratio’s en het totaal aantal vliegtuigpassagiers kan het totaal aantal binnenkomende toeristen worden bepaald. Op basis van de verhoudingen naar de nationaliteit van de binnenkomende toeristenin het BMS worden de toeristen onderverdeeld naar “het land van herkomst”. Door ten slotte de gegevens van de toerist van het moment van binnenkomst te koppelen met de gegevens van zijn/haar vertrek kan ook een schatting worden gemaakt van het aantal overnachtingen. Dit alles geldt alleen voor de vliegtuigpassagiers. Bij de berekening van het gemiddelde aantal overnachtingen tellen de dagtoeristen niet mee.

Wat het scheepvaartverkeer betreft kan alleen gebruik worden gemaakt van het bestand van de Douane. Daarbij gaat het om grote en kleine (motor)jachten, cruiseschepen (alleen Bonaire), ferry’s (alleen Saba) en overige schepen. Passagiers van cruiseschepen en motor(jachten) kunnen, grossomodo, gezien worden als toeristen. Dat geldt niet per se voor passagiers van de ferry’s. Daarbij kan het gaan om zowel ingezetenen als niet-ingezetenen.

Een verbeterpunt in de totstandkoming van de cijfers is het onderscheid tussen Nederlanders uit Europa en Nederlanders uit Aruba, Curaçao en Sint-Maarten. De hoop is dat deze groepen in de loop van 2015 wel kunnen worden onderscheiden. Ook kunnen de binnenkomende passagiers, die per ferry naar Saba komen, in de toekomst mogelijk worden onderscheiden naar ingezetenen en niet-ingezetenen, naar land van herkomst en verblijfsduur, inclusief dagjesmensen.

De in dit artikel gepubliceerde cijfers van 2012, die de status hebben van nader voorlopig, wijken voor Bonaire (hoger) en Sint-Eustatius (lager) af van de eerste voorlopige cijfers die in het begin van dit jaar zijn gepubliceerd in het artikel Toerisme Caribisch Nederland 2012. De oorzaak daarvan is dat er methodologische wijzigingen zijn doorgevoerd. De belangrijkste wijziging is dat vanaf juli 2014 een koppeling met de bevolkingsadministratie van Caribisch Nederland (de PIVA) mogelijk is. Hierdoor kan nu veel beter dan voorheen worden vastgesteld of iemand ingezetene of niet-ingezetene (i.e. toerist) van Caribisch Nederland is.

Meer cijfers over Caribisch Nederland zijn te vinden in de publicatie The Caribbean Netherlands in figures 2013.