Minder groei overheidsschuld door schatkistbankieren

De overheidsschuld bedroeg aan het eind van het vierde kwartaal 443 miljard euro. Dit is 0,8 miljard hoger dan een kwartaal eerder. De schuldquote bedroeg 73,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp) en voldeed daarmee niet aan de EMU-norm van 60 procent. Een storting van ruim 5 miljard euro van lokale overheden in de schatkist van het Rijk zorgde ervoor dat de toename van de overheidsschuld beperkt bleef.

Overheidsschuld en overheidstekort op jaarbasis

Wet schatkistbankieren in werking getreden

Een maatregel die de overheidsschuld verkleint betrof de invoering van de wet schatkistbankieren in december 2013. Deze wet verplicht gemeenten, provincies en waterschappen om hun overtollige vrijgekomen financiële bezittingen te stallen bij het Rijk. In het vierde kwartaal van 2013 stortten de lokale overheden voor ruim 5 miljard euro bij het Rijk. De deposito’s bij banken en het obligatiebezit van de lokale overheden daalden hierdoor met hetzelfde bedrag. Door de storting in de schatkist hoefde het Rijk minder bij partijen buiten de overheid te lenen. Omdat de schulden tussen overheden niet meetellen in de berekening van de overheidsschuld hadden deze stortingen een gunstig effect op de schuld. Het schatkistbankieren maakte aan het eind van 2013 ruim 12 procent uit van alle financiële bezittingen van lokale overheden.

Financiële bezittingen van lokale overheden

Vooral provincies doen aan schatkistbankieren

Een groot gedeelte van de overtollige financiële bezittingen van lokale overheden ontstond door de verkoop van de energiebedrijven Nuon en Essent in 2009. Provincies en gemeenten ontvingen tot nu toe ruim 15 miljard euro in verschillende tranches. Hiervan ging een derde naar de gemeenten en twee derde naar de provincies. De provincies hebben deze opbrengsten vooral geïnvesteerd in obligaties. De gemeenten investeerden vooral in niet-financiële bezittingen zoals schoolgebouwen, sporthallen en gemeentehuizen. Dit verklaart waarom het vooral de provincies waren die in het vierde kwartaal van 2013 geld stalden bij het Rijk. Van de ruim 5 miljard euro die de lokale overheden stortten kwam 3,5 miljard euro van de provincies.

StatLine: Overheid; financiële transacties en balans, marktwaarde