Monitor horeca derde kwartaal 2013

In het derde kwartaal van 2013 heeft de horeca meer omgezet dan een jaar eerder. Dit betreft de horeca inclusief verblijfsrecreatie en catering. Na een krimp in het eerste kwartaal, was dit het tweede achtereenvolgende kwartaal waarin de omzet toenam. De horecaondernemers waren in het derde kwartaal dan ook minder somber gestemd. De ontwikkeling van het economisch klimaat, de winstgevendheid en de orderpositie waren volgens de ondernemers minder negatief dan in het tweede kwartaal. De verwachtingen voor het vierde kwartaal van 2013 zijn echter weer wat negatiever. Het consumentenvertrouwen vormt echter een lichtpuntje. Nadat dit vertrouwen begin 2013 een historisch dieptepunt bereikte, verbeterde het in het begin van het vierde kwartaal aanzienlijk.

Alleen omzet cafés in de min

De horeca heeft in het derde kwartaal 2,7 procent meer omgezet dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Hotels, restaurants, cafetaria’s, verblijfsrecreatie en cateringbedrijven realiseerden omzetgroei. Alleen cafés zagen hun omzet dit kwartaal afnemen. In vergelijking met een jaar eerder daalde de omzet van cafés met bijna vijf procent.

Omzetontwikkeling horeca

Minder vacatures

In het derde kwartaal van 2013 ontstonden er 14 duizend nieuwe vacatures in de horeca. Hiermee was er minder vraag naar nieuw horecapersoneel dan in dezelfde periode een jaar eerder. De horeca telde eind september 6700 openstaande vacatures. Dit zijn er 400 minder dan een jaar eerder. Het aantal vervulde vacatures was met 15 duizend gelijk aan dat in het derde kwartaal van 2012.

In totaal waren er begin 2013 ruim 47 duizend bedrijven actief binnen de horeca. Het kleinbedrijf is hierin sterk vertegenwoordigd, bijna 80 procent betreft bedrijven met minder dan 5 werkzame personen.

Aantal openstaande en ontstane vacatures

Prijzen ruim 2 procent hoger

De prijzen in de traditionele horeca stegen in het derde kwartaal van 2013 met gemiddeld 2,3 procent in vergelijking met een jaar eerder. In vergelijking met de inflatie lag de prijsontwikkeling in de horeca een half procentpunt lager. Hieruit blijkt de terughoudendheid van horecaondernemers om prijsverhogingen door te voeren.

Prijsontwikkeling

Meer hotels over de kop

Het aantal faillissementen in de hotelsector is in het derde kwartaal toegenomen tot 15. Dit is het hoogste aantal faillissementen sinds het derde kwartaal van 2011. Het aantal hotels dat tot en met het derde kwartaal in 2013 over de kop ging, is met 32 al groter dan in heel 2012.

Uitgesproken faillissementen hotels

Aantal faillissementen restaurants flink toegenomen

In het derde kwartaal gingen 55 restaurants failliet, 45 procent meer dan een jaar eerder. Het aantal cafetaria’s en cafés dat in het derde kwartaal failliet verklaard werd, ligt voor beide sectoren juist lager dan vorig jaar. Er gingen in het derde kwartaal 10 cafetaria’s failliet en 23 cafés. In het tweede kwartaal waren dit er respectievelijk 19 en 31.

Uitgesproken faillissementen eet- en drinkgelegenheden

Omzet hotels fors gestegen

Binnen de horeca presteerden hotels, inclusief pensions en conferentieoorden het best. In het derde kwartaal kwam de omzet 6,7 procent hoger uit dan een jaar eerder. Vooral de zomermaand augustus was een goede maand voor de hotels.

Omzetontwikkeling hotels

Omzet restaurants gestegen

De omzet van restaurants was 2,6 procent hoger dan een jaar eerder. De prijzen stegen met 2,1 procent en het volume met 0,5 procent. Voor de restaurants waren juli en augustus goede maanden terwijl de omzet in september juist afnam. In vergelijking met vorig jaar was september minder zonnig en er viel meer neerslag.

Omzet- en volumeontwikkeling restaurants

Omzet cafetaria’s gestegen, lichte volumekrimp

De omzet van cafetaria’s, inclusief snackbars, lunchrooms en fastfoodbedrijven, nam in het derde kwartaal van 2013 met 1,8 procent toe ten opzichte van een jaar eerder. Bij een prijsstijging van 1,9 procent daalde het volume met 0,1 procent. Het ging dus minder slecht met de cafetaria’s, maar nog altijd werd er minder verkocht dan een jaar eerder. Dit was het zesde achtereenvolgende kwartaal waarin het volume kromp.

Omzet- en volumeontwikkeling cafetaria’s

Omzet- en volumedaling cafés houdt aan

Cafés kampten voor het zesde achtereenvolgende kwartaal met een omzetdaling. De omzetdaling was met 4,7 procent wel minder sterk dan in de voorgaande twee kwartalen. Het volume daalde met ruim 8 procent voor de tiende keer op rij. De btw-verhoging per 1 oktober 2012 en de accijnsverhoging op alcohol per 1 januari van dit jaar hebben vooral invloed op de prijzen van consumpties in cafés. Consumpties in cafés waren in het derde kwartaal 3,8 procent duurder dan een jaar eerder. Hiermee was de prijsstijging in cafés, net als de voorgaande drie kwartalen, beduidend hoger dan de gemiddelde prijsstijging in de horeca.

Omzet- en volumeontwikkeling cafés

Ontwikkelingen minder negatief in derde kwartaal

Uit de conjunctuurenquête Nederland blijkt dat de horecaondernemers per saldo nog altijd negatief oordeelden over het derde kwartaal, maar wel minder negatief dan voorgaande kwartalen. Zo is het aantal horecaondernemers dat meent dat het economisch klimaat in de afgelopen drie maanden is verslechterd, kleiner dan voorgaande kwartalen. Ook over de winstgevendheid en de orderpositie oordeelden per saldo minder ondernemers negatief dan aan het eind van het tweede kwartaal. De personeelssterkte liep in het derde kwartaal wel bij een groter aantal bedrijven terug dan vorig kwartaal.

Ontwikkelingen en oordeel derde kwartaal van 2013

Ondernemers somber over het vierde kwartaal

De horecaondernemers zijn somber gestemd voor het vierde kwartaal van 2013. Per saldo verwacht bijna een vijfde van hen een afname van de omzet. Ook de vooruitzichten voor de werkgelegenheid zijn slechter dan de voorgaande kwartalen. Per saldo verwacht bijna een kwart van de ondernemers minder personeel in te zetten in het vierde kwartaal. Ook de verwachtingen over het economisch klimaat zijn negatiever dan in de voorgaande twee kwartalen. De verwachting is dat de afzetprijzen nagenoeg gelijk blijven.

Verwachtingen voor het vierde kwartaal 2013

Krimp consumptieve bestedingen houdt aan

Huishoudens geven al meer dan twee jaar minder uit aan goederen en diensten dan een jaar eerder. Ze besteedden vooral minder aan duurzame goederen. In het derde kwartaal van 2013 besteedden de huishoudens 1,9 procent minder aan goederen en diensten dan in hetzelfde kwartaal van 2012. De afname is wat kleiner dan in de voorgaande kwartalen. De consumptiecijfers zijn gecorrigeerd voor prijsveranderingen.
De binnenlandse bestedingen aan horecadiensten volgen sinds een jaar het patroon van de totale consumptieve bestedingen en vertonen nog altijd een krimp. Dit is in lijn met de volume indicatoren van de horeca van het afgelopen jaar.

Binnenlandse consumptie door huishoudens (volume)

Stemming consumenten sterk verbeterd

Het vertrouwen van consumenten is van oktober op november fors toegenomen. De indicator van het consumentenvertrouwen verbeterde 9 punten en kwam uit op -18. In oktober was er al een verbetering van 6 punten. Zo’n sterke verbetering in zo’n korte tijd is uitzonderlijk, maar met -18 overtreft het percentage pessimisten nog altijd ruimschoots het percentage optimisten. Het consumentenvertrouwen is gebaseerd op het oordeel van consumenten over de algemene economische situatie en op hun oordeel over de eigen financiële situatie (de koopbereidheid).
Consumenten zijn vooral minder pessimistisch over de economie in het algemeen. In juni stond de deelindicator Economisch klimaat op -53. In september was dit al -44. In oktober en november steeg de indicator nog verder, naar -34 en -16. De koopbereidheid van consumenten is gering. Met -26 was de indicator in september vrijwel even laag als in juni (-25). De koopbereidheid verbeterde in oktober (naar -23) en november (naar -19), maar veel minder dan de stemming over het economisch klimaat.

Koopbereidheid consumenten tot en met het derde kwartaal 2013

Meer cijfers staan op de themapagina Handel en horeca