Monitor detailhandel eerste kwartaal 2013: beeld detailhandel

In het eerste kwartaal van 2013 is de omzet van de detailhandel flink gekrompen. Het lage consumentenvertrouwen was vooral van invloed op de verkopen in de non-foodsector. Deze sector beleefde de grootste daling van de afgelopen drie jaar.

Forse omzetkrimp detailhandel

De omzet in de detailhandel viel in het eerste kwartaal van 2013 ruim 3 procent lager uit dan een jaar eerder. Dit is het grootste omzetverlies van de afgelopen drie jaar. Consumenten kochten 6 procent minder producten, terwijl de prijzen met 3 procent stegen. Ook in de drie voorgaande kwartalen daalde de omzet. In 2012 nam de omzet van de detailhandel met ruim 1 procent af.

Omzetontwikkeling detailhandel

Omzet vooral in non-food veel lager

De omzetdaling in de detailhandel komt vooral doordat de consumenten veel minder geld uitgaven in de non-foodwinkels. Deze winkels boekten bijna 8 procent minder omzet dan een jaar eerder. Het volume was ruim 9 procent kleiner. De winkels hebben mogelijk last gehad van het relatief koude weer in het eerste kwartaal.

Winkels in voedings- en genotmiddelen noteerden een omzetstijging van 3 procent. Het volume was 1 procent kleiner dan een jaar geleden, prijsstijgingen compenseerden deze daling echter ruimschoots.

Postorderbedrijven en internetwinkels behaalden in het eerste kwartaal ruim 5 procent meer omzet.

Omzetontwikkeling detailhandel eerste kwartaal 2013 

Aantal openstaande vacatures bijzonder laag

Er waren aan het einde van het eerste kwartaal 9 duizend openstaande vacatures in de detailhandel, iets meer dan aan het einde van het vierde kwartaal. Het aantal vacatures ligt nog altijd rond het laagste niveau in de afgelopen acht jaar.

Ook het aantal ontstane en vervulde vacatures is laag: in het eerste kwartaal van 2013 ontstonden er 26 duizend vacatures in de detailhandel en werden er 25 duizend vervuld. Dit is het laagste aantal sinds begin 2005.

Aantal openstaande vacatures

Aantal faillissementen verder toegenomen

Het aantal faillissementen in de detailhandel is in het eerste kwartaal verder toegenomen. Er gingen in totaal 223 detaillisten failliet. Dit zijn er meer dan in de afzonderlijke kwartalen van 2012. In 2012 werd er een recordaantal faillissementen uitgesproken: 758 detailhandelsbedrijven sloten de deuren. Dit was beduidend hoger dan in 2011 (623) en het voormalige ‘recordjaar’ 2009 (690).

Uitgesproken faillissementen detailhandel

Detaillisten somber over het eerste kwartaal

De ondernemers in de detailhandel zagen in het eerste kwartaal vooral negatieve ontwikkelingen. Ze gaven aan dat het economisch klimaat en de winstgevendheid verder is verslechterd. De werkgelegenheid stond onder druk. Circa 18 procent van de bedrijven gaf aan dat onvoldoende vraag hun verkopen belemmerde, dit aantal is vergelijkbaar met voorgaande kwartalen. Ongeveer 19 procent gaf aan dat de weersomstandigheden in het eerste kwartaal een negatief effect hebben gehad.

Ontwikkelingen en oordeel

Meer omzet in tweede kwartaal verwacht

Ook voor het tweede kwartaal denkt een meerderheid van de ondernemers dat het economisch klimaat verder gaat verslechteren. Ze voorzien wel een toename van de omzet in het tweede kwartaal in vergelijking met het eerste kwartaal. Dit is gebruikelijk in die tijd van het jaar, seizoenpatronen spelen hierin een belangrijke rol. Per saldo verwacht 29 procent van de bedrijven dat de omzet in het tweede kwartaal hoger zal zijn dan in het eerste kwartaal. Ondernemers denken dan ook meer in te kopen. Ze voorzien geen prijsveranderingen en de personeelsomvang zal in het tweede kwartaal weinig verandering tonen.

Verwachtingen

Minder besteed door huishoudens

Huishoudens hebben in het eerste kwartaal bijna 2 procent minder besteed aan goederen en diensten dan in dezelfde periode van 2012. De binnenlandse consumptieve bestedingen zijn al bijna twee jaar achtereen lager dan een jaar eerder. De krimp in het eerste kwartaal werd nog geremd door een fors hoger gasverbruik door het koude weer in maart.

De bestedingen aan duurzame goederen waren 10,5 procent lager dan een jaar eerder. Consumenten kochten vooral minder auto’s, maar ook minder kleding, schoenen en woninginrichtingartikelen. Aan voedings- en genotmiddelen is ruim 1 procent minder besteed. De bestedingen aan diensten waren 0,4 procent lager. De cijfers zijn gecorrigeerd voor prijsveranderingen.

Binnenlandse consumptie door huishoudens (volume)

Koopbereidheid blijft laag

Het consumentenvertrouwen bereikte in februari dit jaar een historisch dieptepunt. Hoewel de stemming daarna verbeterde, is deze nog altijd erg negatief. De indicator van het consumentenvertrouwen stond in mei op -32. Het consumentenvertrouwen is gebaseerd op het oordeel van consumenten over de algemene economische situatie en op hun oordeel over de eigen financiële situatie (de koopbereidheid).
Consumenten zijn het meest pessimistisch over de toestand van de economie in het algemeen. Deze deelindicator stond in maart op -61, maar verbeterde zowel in april als mei fors (8 punten). De koopbereidheid van consumenten was in de eerste maanden van 2013 gering. Deze indicator stond in maart op -28, na een dieptepunt in februari. In april en mei was de koopbereidheid iets minder laag dan in maart.

Koopbereidheid consumenten (seizoengecorrigeerd)

Meer cijfers staan op de themapagina’s Handel en horeca en Inkomen en bestedingen.
Meer informatie over de huidige stand van de economie staat in het dossier conjunctuur