Monitor detailhandel derde kwartaal 2012

De omzet van de detailhandel is in het derde kwartaal van 2012 met 1,1 procent gekrompen. Dit is het tweede kwartaal op rij waarin de omzet lager was dan een jaar eerder. Daarbij waren de prijzen opnieuw hoger en kromp het volume. De verder dalende binnenlandse consumptieve bestedingen en een zeer laag consumentenvertrouwen pakten negatief uit voor de omzet van de detailhandel. Er is een groot verschil tussen de omzetontwikkelingen in de food- en de non-foodsector: waar de foodbranche (en dan eigenlijk vooral de supermarkten) omzetstijgingen blijft realiseren, valt de omzet in de non-foodsector steeds verder terug. Daarnaast is ook de omzet van de postorderbedrijven en internetwinkels in het derde kwartaal weer flink toegenomen.
Het lijkt er sterk op dat het aantal faillissementen in 2012 tot een recordhoogte zal stijgen: tot en met het derde kwartaal werden er in 2012 al meer faillissementen uitgesproken dan in heel 2010 en 2011. Het recordaantal faillissementen in 2009 komt dan ook nu in zicht.
Het aantal openstaande vacatures kwam op het laagste niveau uit van de afgelopen drie jaar.

Lichte omzetkrimp detailhandel

In het derde kwartaal van 2012 is de omzet van de detailhandel met 1,1 procent gedaald ten opzichte van dezelfde periode in het voorgaande jaar. Dit is het tweede kwartaal op rij waarin de winkeliers met een krimp van de omzet te kampen hebben, hoewel de afname wel minder sterk is dan in het vorige kwartaal. De omzetdaling was geheel toe te schrijven aan een krimp in het volume (-2,9 procent). De prijzen lagen 1,8 procent hoger dan een jaar eerder. Vooral in de maand juli vielen de verkopen tegen en werd 4 procent aan omzet ingeleverd. In de maanden augustus en september lag de omzet op ongeveer hetzelfde niveau als een jaar eerder.

Omzetontwikkeling detailhandel

Opnieuw krimp consumptie huishoudens

In vergelijking met dezelfde periode vorig jaar werd in het derde kwartaal van 2012 door huishoudens 1,5 procent minder besteed aan goederen en diensten. De binnenlandse consumptieve bestedingen waren voor het vijfde achtereenvolgende kwartaal lager dan een jaar eerder. De cijfers over de binnenlandse consumptie zijn gecorrigeerd voor prijsveranderingen.
De situatie op de arbeidsmarkt is in het derde kwartaal verder verslechterd. Er waren minder banen van werknemers en minder vacatures dan in het tweede kwartaal. Bovendien loopt de werkloosheid op. Dit zijn ongunstige omstandigheden voor de consumptie, want loon uit arbeid is voor veel huishoudens de belangrijkste bron van inkomen.

Binnenlandse consumptie door huishoudens (volume)

Consument uiterst somber

Nederlandse consumenten zijn somber. In juni 2012 was het consumentenvertrouwen historisch laag. Na een licht herstel in de zomermaanden is de stemming in oktober en november weer verslechterd. De indicator kwam in november uit op -37.
Het consumentenvertrouwen is gebaseerd op het oordeel van consumenten over de algemene economische situatie en op hun oordeel over de eigen financiële situatie (de koopbereidheid).
Het meest pessimistisch zijn consumenten over de toestand van de economie. Hun koopbereidheid is ook laag. Deze indicator stond in september op -20, iets hoger dan in juni. De opgaande lijn werd in oktober en november niet vastgehouden. Met -25 bereikte de koopbereidheid in november een historisch dieptepunt.

Koopbereidheid consumenten (seizoengecorrigeerd, ultimo kwartaal)

Aantal openstaande vacatures neemt licht af

Het aantal openstaande vacatures in de detailhandel bedroeg in het derde kwartaal van 2012 ongeveer 11,2 duizend. Dit zijn er 700 minder dan in het kwartaal hiervoor. Hiermee kwam het aantal openstaande vacatures in deze sector op het laagste niveau uit sinds het laatste kwartaal van 2009. De afname in het aantal openstaande vacatures is vooral het resultaat van een daling in het aantal ontstane vacatures (ongeveer 6 procent). Het aantal vervulde vacatures daalde iets minder hard (circa 3 procent).

Aantal openstaande vacatures

Minder faillissementen dan in de eerste twee kwartalen van 2012

In het derde kwartaal van 2012 zijn er 178 faillissementen uitgesproken. Dit waren er 22 minder dan vorig kwartaal. Opvallend is dat slechts een drietal sectoren verantwoordelijk was voor meer dan de helft van het totaal aantal faillissementen: dit zijn de winkels in kleding en mode-artikelen en textielsupermarkten (45), winkels in meubels, verlichting en overige huishoudelijke artikelen (25) en winkels in doe-het-zelfartikelen (22). In vergelijking met vorig jaar is het aantal faillissementen wel fors hoger: tot en met het derde kwartaal zijn er in 2012 al 589 faillietverklaringen geweest, terwijl in 2011 het totaal aantal faillissementen 623 bedroeg en in 2010 ‘slechts’ 551. Ook lijkt het aantal faillissementen dit jaar boven het aantal van 2009 uit te gaan komen. Dit was sinds het uitbreken van de crisis met 690 uitgesproken faillissementen het slechtste jaar tot nu toe.

Uitgesproken faillissementen detailhandel

Foodsector

Wederom groei omzet

De omzet van detaillisten in de foodsector is in het derde kwartaal van 2012 met 1,8 procent toegenomen ten opzichte van een jaar eerder. In de laatste tien kwartalen is het beeld veelal hetzelfde: omzetgroei door hogere prijzen en een nagenoeg gelijk volume. De supermarkten noteerden in het derde kwartaal van 2012 een omzetstijging van ongeveer 2 procent, terwijl de speciaalzaken juist bijna een half procent inleverden op de omzet van vorig jaar. Dit is voor de speciaalzaken de kleinste omzetdaling in 4,5 jaar tijd.

Omzetontwikkeling foodsector

Non-foodsector

Sterke omzetdaling ondanks klein plusje in september

Vooral een krimp in het volume – de verkopen vielen 4,5 procent lager uit dan vorig jaar- droeg in het derde kwartaal van 2012 bij aan de omzetafname van bijna 4 procent. Juli en augustus waren in het bijzonder slechte maanden, waarin omzetdalingen van respectievelijk 6,8 en 5,0 procent werden genoteerd. Daar staat tegenover dat in september wel een marginale omzetstijging werd behaald (0,1 procent). Dit kwam tot stand door groei in de omzet van de winkels in consumentenelektronica, in kleding en in persoonlijke verzorging.

Omzetontwikkeling non-foodsector

Omzet detailhandel via postorder en internet blijft ondanks crisis groeien

De groei in de omzet van postorderbedrijven en internetwinkels blijft aanhouden. In het derde kwartaal bedroeg de omzetstijging 8,5 procent. Daarmee kwam de groei 1,5 procent hoger uit dan vorig kwartaal. Over de eerste drie kwartalen van 2012 noteert deze branche een stijging in de omzet van ruim 8 procent. De branche van postorderbedrijven en internetwinkels vormt één van de weinige sectoren binnen de detailhandel die dit jaar in alle kwartalen tot nu toe een sterke omzetgroei noteerden.

Omzetontwikkeling detailhandel via postorder en internet

Meer cijfers staan op de themapagina’s Handel en horeca, Inkomen en bestedingen.