Minder zaken voor de burgerrechter in 2011
In 2011 kreeg de Nederlandse burgerrechter ruim 1,1 miljoen nieuwe zaken te behandelen. Dat waren er 34 duizend minder dan in 2010. Hoewel strafzaken in de media en bij het publiek de meeste aandacht trekken, zijn de meeste rechtszaken voor de burgerrechter. In 2011 behandelde de burgerrechter twee op de drie rechtszaken. De overige zaken werden door de strafrechter of de bestuursrechter behandeld.
1. Burgerlijke rechtszaken, ingediende zaken
Vooral geld en familie
De burgerrechter behandelt zaken van burgers en bedrijven, maar ook overheden kunnen partij zijn. De burgerlijke of civiele rechtspraak vindt in Nederland plaats bij negentien rechtbanken, vijf gerechtshoven en de Hoge Raad der Nederlanden. Burgerlijke rechtszaken gaan meestal over financiële kwesties of familieaangelegenheden, zoals echtscheidingen en voogdij. Tussen 2001 en 2010 is het aantal zaken voor de burgerrechter met ruim 75 procent gestegen. Sinds 2009 worden er jaarlijks ongeveer 1,1 miljoen burgerlijke zaken bij de rechtbanken ingediend. In 2011 waren dat er 34 duizend minder dan het jaar ervoor. Van de in 2011 ingediende zaken waren 621 duizend een dagvaardingszaak en 503 duizend een verzoekschriftprocedure.
Minder dagvaardingen en vonnissen
Dagvaardingszaken eindigen in de meeste gevallen met een vonnis. Het aantal dagvaardingen en vonnissen is in 2011 met bijna 10 procent gedaald, nadat het tussen 2001 en 2010 verdubbelde. Deze ontwikkeling wordt voor een aanzienlijk deel bepaald door het aantal incassozaken. De daling in 2011 hangt mogelijk samen met de eind 2010 ingevoerde verhoging van de griffierechten. Hierdoor is het minder aantrekkelijk om bij een kleine vordering naar de rechter te stappen. Ook de wetgeving rond wanbetalers van de zorgverzekering speelt een rol. Door een wetswijziging in 2009 (zie kader) staat hier geen incassotraject via de rechter meer open. In 2010 was er nog een werkvoorraad van dergelijke zaken.
2. Dagvaardingen en vonnissen
Meer verzoekschriften en beschikkingen
Een verzoekschriftprocedure eindigt doorgaans met een beschikking. Het aantal beschikkingen van de burgerrechter is tussen 2001 en 2011 met twee derde toegenomen tot 458 duizend. Bijna negen op de tien beschikkingen hebben betrekking op familiezaken als echtscheiding, voogdij en ondertoezichtstelling van minderjarigen. Ook ontslagen en faillissementen worden door middel van een verzoekschrift geregeld.
3. Verzoekschriften en beschikkingen
Hoger beroep
Gerechtshoven behandelen het hoger beroep tegen een door een lagere rechter genomen beslissing. In 2011 ging het om bijna 16 duizend zaken. De gerechtshoven handelden in 2011 in hoger beroep bijna 13 duizend burgerlijke zaken af met een arrest of een beschikking.
Het hoogste rechtscollege is de Hoge Raad. Daar kan men in cassatie gaan tegen beslissingen van een lagere rechter. De civiele kamer van de Hoge Raad heeft in 2011 ruim 600 cassatiebesluiten genomen.
Arno Sprangers en Kees van den Berg
Bron:StatLine
Burgerlijke rechtszaken, soort procedure