Monitor detailhandel eerste kwartaal 2009

In het eerste kwartaal van 2009 had de detailhandel een duidelijke daling van de omzet ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Het aantal openstaande vacatures daalde met bijna 3 duizend ten opzichte van het voorgaande kwartaal.

Duidelijk daling omzet detailhandel

In het eerste kwartaal van 2009 nam de omzet in de detailhandel sterk af. De omzet was 4,8 procent lager dan in hetzelfde kwartaal van 2008. Deze sterke daling is mede veroorzaakt door de schrikkeldag in 2008 en het vallen van Pasen in april van dit jaar. De daling valt uiteen in een volumekrimp van ruim 5 procent en een prijsstijging van 0,5 procent.

Omzetontwikkeling detailhandel 

Huishoudens besteden minder

Huishoudens besteden gemiddeld per kwartaal ongeveer 70 miljard euro aan goederen en diensten. In het eerste kwartaal van 2009 gaven huishoudens minder uit dan een jaar eerder, ze spaarden juist veel meer. Er werd ruim 8 miljard euro meer ingelegd op spaarrekeningen dan opgenomen. Dit is een toename van bijna 7 miljard euro vergeleken met het eerste kwartaal van 2008.

De consumptieve bestedingen waren in het eerste kwartaal 2,9 procent lager dan een jaar eerder. Huishoudens bezuinigden vooral op duurzame goederen. Hieraan werd bijna 9 procent minder besteed. Deze consumptiecategorie is het meest conjunctuurgevoelig. Er werd echter ook minder besteed aan voeding, dranken, tabak en aan diensten. De uitgaven aan energie waren wel hoger dan in het eerste kwartaal van 2008. Door het koudere weer werd meer gas verbruikt.

Binnenlandse consumptie door huishoudens (volume)

Koopbereidheid vrijwel onveranderd

De koopbereidheid aan het eind van het eerste kwartaal was vrijwel gelijk aan die aan het eind van het voorgaande kwartaal. De koopbereidheid van consumenten wordt afgeleid uit hun mening over de vraag of de tijd gunstig is voor het doen van grote aankopen en uit hun oordeel over de eigen financiële situatie. De mening over het doen van grote aankopen veranderde nauwelijks. Het oordeel over de eigen financiën in de komende twaalf maanden is verslechterd. Daarentegen dachten consumenten aan het eind van het eerste kwartaal minder negatief over de eigen financiële situatie in de afgelopen twaalf maanden dan drie maanden eerder.

Koopbereidheid consumenten (seizoengecorrigeerd)

Aantal openstaande vacatures neemt sterk af

Het aantal openstaande vacatures in de detailhandel is voor het derde kwartaal op rij afgenomen. Er stonden in het eerste kwartaal van 2009 bijna 12 duizend vacatures open. Het aantal ontstane vacatures en het aantal vervulde vacatures zijn al twee kwartalen op rij gedaald.

Aantal openstaande vacatures*

* Het aantal openstaande vacatures is samengesteld op basis van de SBI ’93. Gegevens op basis van de SBI 2008 worden medio 2009 verwacht. De omzetcijfers over de detailhandel zijn al wel samengesteld op basis van de SBI 2008.

Foodsector

Omzet foodwinkels gelijk, volume krimpt stevig

De omzet van de winkels in voedings- en genotsmiddelen bleef vrijwel gelijk in het eerste kwartaal van dit jaar. Het volume kromp met 4,8 procent vergeleken met het eerste kwartaal van 2008. Net als in voorgaande kwartalen kwamen er flinke prijsstijgingen in de foodwinkels voor. Ook in het vierde kwartaal 2008 was de omzet al kleiner dan een jaar eerder. De omzet van deze foodwinkels is in het eerste kwartaal negatief beïnvloed door het vallen van Pasen in april dit jaar in plaats van maart en de schrikkeldag in 2008.

Omzetontwikkeling foodsector 

Lichte omzetgroei supermarkten

De supermarkten hadden een lichte omzettoename in het eerste kwartaal van 2009. Ten opzichte van een jaar eerder zagen deze winkels hun omzet met 1,5 procent groeien. Dit is de laagste omzetgroei in deze winkels sinds het derde kwartaal van 2007.

Omzetontwikkeling supermarkten en speciaalzaken

Non-foodsector

Omzet non-food neemt sterk af

De winkels in de non-foodwinkels behaalden een forse omzetdaling ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2008. Deze negatieve omzetontwikkeling vindt in bijna elke branche van de non-food plaats. Vooral de winkels in overwegend duurzame goederen (doe-het-zelfzaken, winkels in consumentenelektronica en woninginrichtingartikelen) zagen de omzet stevig afnemen.

Omzetontwikkeling non-foodsector

Tankstations in de min

In het eerste kwartaal van 2009 noteerden de tankstations bijna 12 procent minder omzet ten opzichte van het eerste kwartaal van het voorgaande jaar. Deze omzetontwikkeling hangt geheel samen met de daling van de prijzen in deze branche.

Door de herziening van de Standaard Bedrijfsindeling (SBI) zijn de tankstations aan de detailhandel toegevoegd. De tankstations maken ongeveer 11 procent van de omzet van de totale detailhandel uit.

Omzetontwikkeling tankstations

Meer cijfers staan op de themapagina Handel en horeca.