Industriebeeld: ondernemers ongekend somber

De stemming onder de ondernemers in de industrie is verder verslechterd. In februari daalde het producentenvertrouwen met 2,9 punten tot een waarde van -22,9. Dit is het laagste niveau sinds 1985, toen het producentenvertrouwen voor het eerst maandelijks werd berekend.

De ondernemers in de industrie behaalden in december vorig jaar 16 procent minder omzet dan een jaar eerder. In het buitenland werd 20 procent minder omgezet, op de binnenlandse markt 12 procent. De omzetdaling in december is de grootste afname sinds de start van de reeks begin jaren negentig. In november was er al een omzetdaling van 13 procent.

De gemiddelde dagproductie van de Nederlandse industrie was in december ruim 13 procent lager dan in december 2007. De afname van de productie in december is de grootste ooit gemeten. In november was de productie al bijna 6 procent lager dan een jaar eerder.

In het vierde kwartaal van 2008 is het volume van de bruto toegevoegde waarde van de industrie ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder gekrompen met 6,5 procent.

Productiegroei en producentenvertrouwen

Oordeel orderpositie verder verslechterd

Het producentenvertrouwen is samengesteld uit drie deelindicatoren: de verwachte productie in de komende drie maanden, het oordeel van de ondernemers over de orderpositie en het oordeel over de voorraden gereed product.

De ondernemers in de industrie waren in februari somberder over de verwachte productie dan een maand eerder. Het oordeel over de orderpositie verslechterde ook. In de afgelopen twintig jaar zijn de ondernemers niet zo somber geweest over hun orderpositie. Over de voorraden gereed product waren de ondernemers even pessimistisch als in januari.

De ondernemers waren uiterst somber over de toekomstige ontwikkeling van de werkgelegenheid in hun branche. Ook gaven zij aan dat de waarde van de orderontvangsten in de afgelopen drie maanden is afgenomen. De index orderpositie (de orderportefeuille uitgedrukt in maanden werk) daalde van 104,4 in januari tot 102,2 in februari.

Uitzonderlijk grote terugval omzet

De omzetdaling van december is grotendeels toe te schrijven aan een afname van het volume. Daarnaast werd de omzet negatief beïnvloed door lagere afzetprijzen. December had in 2008 een ander werk- en vakantiepatroon dan in 2007. Dit had een positief effect op de omzetontwikkeling.

De voedings- en genotmiddelenindustrie realiseerde in december 3 procent meer omzet. De overige branches behaalden minder omzet dan in december 2007. In de aardolie-, chemische, rubber- en kunststofindustrie was de omzetdaling met 36 procent het grootst. Deze afname is voor een groot deel toe te schrijven aan lagere afzetprijzen.

Over heel 2008 zagen de ondernemers hun omzet met 5 procent toenemen. Op de exportmarkt was de omzet 4 procent hoger. Op de binnenlandse markt nam de omzet met 7 procent toe.

Productie valt sterk terug

De sterke daling van de productie gaat samen met een fors lagere bezetting van de beschikbare productiecapaciteit. De meest recente cijfers over de bezettingsgraad uit de Conjunctuurtest industrie wezen al op een verdere daling van de productie.

In alle branches werd minder geproduceerd dan een jaar eerder. De voedings- en genotmiddelenindustrie deed het relatief het beste met bijna 1 procent minder productie. De metaalindustrie produceerde ruim 17 procent minder, aardolie-, chemische, rubber- en kunststofindustrie bijna 22 procent.

Voor het bepalen van de kortetermijnontwikkeling in de productie kan het beste gekeken worden naar de seizoengecorrigeerde cijfers. Omdat de seizoenvrije maandcijfers soms een wat grillig verloop vertonen, wordt hiervoor het tweemaandsgemiddelde ten opzichte van twee maanden eerder gebruikt. Na correctie voor werkdageffecten en seizoeninvloeden daalde de industriële productie in de periodenovember-december 2008 met bijna 7 procent ten opzichte van de periode september-oktober. Een daling van deze omvang is niet eerder voorgekomen.

Over heel 2008 is de industriële productie met iets meer dan 1 procent afgenomen. In 2007 werd er nog ruim 3 procent meer geproduceerd dan een jaar eerder..

Bruto toegevoegde waarde industrie krimpt sterk

In het vierdekwartaal van 2008 was het volume van de bruto toegevoegde waarde (basisprijzen) van de Nederlandse industrie 6,5 procent kleiner dan dat van het overeenkomstige kwartaal van 2007. De industrie had te lijden van de teruggevallen export. Over heel 2008 kromp het volume van de bruto toegevoegde waarde met 0,4 procent. In 2007 groeide het volume van de bruto toegevoegde waarde van de Nederlandse industrie nog met 3,2 procent.