Seizoencorrectie en trend in werkloosheidscijfers
Seizoeneffecten spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van de werkloosheid binnen een jaar. Zo is er in de zomer een groter aanbod van jongeren op de arbeidsmarkt, en in de winter is er minder vraag naar arbeid. Deze twee seizoeneffecten leiden tot een hoger aantal werklozen in zowel de zomer als de winter. Door het verwijderen van de cijfermatige gevolgen van dergelijke seizoeneffecten ontstaat een duidelijker beeld van de richting waarin de werkloosheid zich ontwikkelt.
Waarom publiceert het CBS de trend in de werkloosheid?Na seizoencorrectie kunnen toevallige gebeurtenissen het zicht op de onderliggende trendmatige ontwikkeling nog bemoeilijken. Daarom wordt de seizoengecorrigeerde reeks nog voor toevallige schommelingen gecorrigeerd. De zo berekende trend-cycle, kortweg trend genoemd, geeft zodoende een beter beeld van zowel de middellange als de lange termijnontwikkeling van de werkloosheid. Als zodanig is de trend dus een betere economische indicator dan het seizoenvrije cijfer.
Hoe maakt het CBS de seizoengecorrigeerde cijfers en de trend?Voor het identificeren en verwijderen van seizoeneffecten en het bepalen van de trend maakt het CBS gebruik van X-12-ARIMA. Dit softwarepakket is ontwikkeld door het Amerikaanse Censusbureau en wordt internationaal veel gebruikt. De oorspronkelijke reeks wordt opgesplitst in drie componenten:
- De trend-cycle
- Het seizoeneffect
- Een onregelmatige component
De seizoengecorrigeerde cijfers worden berekend door van de oorspronkelijke cijfers voor elke kalendermaand het seizoeneffect af te trekken. De trend wordt berekend door zowel het seizoeneffect als de onregelmatige component te verwijderen.
Waarom voortaan een maandelijkse actualisatie van het seizoenpatroon?Het CBS beschikt sinds 2000 over maandcijfers van de werkloze beroepsbevolking. Het bepalen van het seizoenpatroon in de werkloosheidscijfers gebeurt op basis van deze betrekkelijk korte reeks. Hoe langer de reeks hoe beter, mede doordat seizoenpatronen in de loop der jaren kunnen veranderen. Door maandelijks het seizoenpatroon opnieuw te bepalen kunnen de meest actuele cijfers meegenomen worden. Bijstellingen zullen hierdoor over het algemeen klein zijn.
Waarom wordt de trend iedere maand bijgesteld?Het bepalen van de trend in de werkloosheidscijfers gaat gepaard met enige onnauwkeurigheid. Een nauwkeurige schatting van de trend op een bepaald moment kan pas gemaakt worden wanneer er voldoende cijfers van zowel voor als na het betreffende moment beschikbaar zijn. Dit geldt vooral rondom omslagpunten op de arbeidsmarkt. In de praktijk zullen schattingen van de trend na 3 tot 6 maanden niet veel meer veranderen. Tot die tijd kunnen bijstellingen van enkele duizenden voorkomen.
LiteratuurDenneman, Arthur en Hans Langenberg, Seizoenpatronen op de arbeidsmarkt, Sociaal-economische trends 2004/1.