Mineralenuitscheiding en -productie

Hieronder volgt toelichting bij de uitscheiding en productie van stikstof, fosfaat en kalium.

1. Stikstof

Met betrekking tot stikstof en dierlijke mest worden de volgende twee begrippen onderscheiden:

• Stikstofuitscheiding
  De stikstofuitscheiding betreft de totale hoeveelheid stikstof die met de mest vrijkomt. De stikstofuitscheiding omvat zowel de stikstof in de mest als de gasvormige verliezen (onder andere ammoniak) die optreden in stal, weide en tijdens opslag.
• Stikstofproductie
  De stikstofproductie is de stikstofuitscheiding verminderd met de gasvormige verliezen (onder andere ammoniak) die optreden in stal, weide en tijdens opslag. De stikstofproductie geeft aan hoeveel stikstof er in de mest zit op het moment van uitrijden of bij toepassing van de mest.
  

Tijdens de opslag van mest verandert de samenstelling ervan onder invloed van processen als vervluchtiging van ammoniak en overige stikstofverbindingen (N2, N2O en NOx), en de afbraak van organische stof.

Door middel van metingen en modelberekeningen zijn de gasvormige stikstofverliezen gekwantificeerd (Oenema et al., 2000). De vervluchtigingspercentages voor ammoniak plus overige stikstofverbindingen uit deze publicatie zijn toegepast op de uitscheidingsfactoren van 1999 en 2000. In 1998 (en eerdere jaren) zijn alleen de ammoniakverliezen gekwantificeerd. Het verschil in gasvormig verlies met eerdere berekeningen bedraagt ongeveer 40-50 miljoen kg stikstof: 7 à 9% van de totale stikstofuitscheiding. Dit betekent dat de berekende hoeveelheden stikstof in de mest in 1999 en 2000 niet vergelijkbaar zijn met die van eerdere jaren.

Wel is er voor de landelijke resultaten een herberekening uitgevoerd. Cijfers voor de periode 1970-1998 zijn te vinden in het Milieu en Natuurcompendium (CBS en RIVM, 2002). In de statistiek Transport en gebruik van mest en mineralen zijn ook voor 1998 de stikstofhoeveelheden in de mest gecorrigeerd voor overige gasvormige verliezen.

2. Fosfaat en kalium

Omdat er na de uitscheiding van fosfaat en kalium geen omzetting plaats vindt waarbij fosfaat en kalium verloren gaan, is de hoeveelheid fosfaat en kalium in de mest op het moment van uitrijden of toepassen gelijk aan de hoeveelheid uitgescheiden fosfaat en kalium. Fosfaat wordt uitgedrukt als P2O5. Kalium wordt uitgedrukt als K2O.

Referenties

Oenema, O., G.L. Velthof, N. Verdoes, P.W.G. Groot Koerkamp, G.J. Monteny, A. Bannink, H.G. van der Meer en K.W. van der Hoek, 2000. Fortaitaire waarden voor gasvormige stikstofverliezen uit stallen en mestopslagen. Alterra (rapport 107, gewijzigde druk, ISSN 1566-7197), Wageningen.

CBS. Statistiek Transport van mest en mineralen. CBS, Voorburg / Heerlen.

CBS en RIVM, 2002. Stikstof en fosfaat in dierlijke mest en kunstmest, 1970-2001. In: Milieu en Natuurcompendium. CBS, Voorburg / Heerlen en RIVM, Bilthoven.