Meisjes voelen meer prestatiedruk dan jongens

Het onderzoek Belevingen onder 12- tot 25-jarigen is uitgevoerd van begin februari tot midden april 2021, tijdens de derde golf van de coronacrisis. Ruim 8 duizend jongeren hebben aan het onderzoek deelgenomen.

Hoe ouder, hoe meer ervaren prestatiedruk

Gemiddeld ervaart ruim de helft van de 12- tot 25-jarigen vaak of regelmatig druk om aan hun eigen verwachtingen te voldoen. Jongvolwassenen (18 tot 25 jaar) stellen hogere eisen aan zichzelf dan tieners (12 tot 18 jaar), en bij tieners loopt dit sterk op met de leeftijd. Zo ervaart 27 procent van de 12- en 13-jarigen vaak of regelmatig interne prestatiedruk. Dit loopt op tot 60 procent bij de 18- tot 21-jarigen en 63 procent bij de 21- tot 25-jarigen.

Verwachtingen van anderen

Druk om aan de verwachtingen van anderen te voldoen wordt iets minder vaak gevoeld dan druk om aan eigen verwachtingen te voldoen: 40 procent van de jongeren geeft dit aan. Ook de ervaren druk van anderen loopt op met de leeftijd, zij het minder sterk. Een derde van de tieners ervaart vaak of regelmatig druk om aan de verwachtingen van anderen te voldoen, bij jongvolwassenen is dat 45 procent.

Meeste prestatiedruk van ouders en maatschappij

Bij druk van anderen geven jongeren het vaakst aan dat die van de ouders en de maatschappij komt (beide door 31 procent genoemd). Er zijn daarbij verschillen tussen tieners en jongvolwassenen. Van de tieners ervaart 35 procent prestatiedruk van leraren. Ook ouders worden relatief vaak genoemd (30 procent). Bij jongvolwassenen komt de druk voornamelijk vanuit de maatschappij (ruim 40 procent) Verder ervaart, net als bij de tieners, 32 procent druk van ouders.

Van de scholieren en studenten in de onderzochte groep geeft 33 procent aan druk te ervaren van leraren en docenten. Van de werkende jongeren (exclusief degenen die alleen een bijbaan hebben) zegt 36 procent druk te ervaren van collega’s of hun leidinggevende.

Meer interne prestatiedruk op hogere onderwijsniveaus

De druk die jongeren zichzelf opleggen hangt ook samen met het onderwijsniveau. Op de havo, vwo, hbo en universiteit stellen jongeren meer eisen aan zichzelf. In het voortgezet onderwijs ervaart 26 procent van de vmbo’ers in het basis-/ kaderberoepsonderwijs vaak of regelmatig druk om aan hun eigen verwachtingen te voldoen, bij de vwo’ers is dat 46 procent. En in het middelbaar beroeps- en hoger onderwijs loopt het percentage dat zichzelf vaak of regelmatig druk oplegt, op van 52 procent bij de mbo’ers tot 73 procent bij de universiteitsstudenten. De druk die van anderen wordt ervaren daarentegen hangt nauwelijks samen met het onderwijstype.

Hoe komt het CBS aan deze cijfers?

De resultaten zijn afkomstig uit het onderzoek Belevingen. Dit onderzoek is gehouden van begin februari tot midden april 2021. Op basis van een steekproef uit de Basisregistratie Personen (BRP) zijn jongeren van 12 tot 25 jaar in een online enquête vragen gesteld over hoe ze hun welzijn, stress en de invloed van de coronacrisis ervaren. Om er voor te zorgen dat de groep jongeren die aan het onderzoek hebben meegedaan een zo goed mogelijke afspiegeling vormt van de jongeren in Nederland, is een correctie op de uitkomsten toegepast die onder andere rekening houdt met geslacht, leeftijd, migratieachtergrond, opleidingsinschrijving en regio.