CBS ontwikkelt Green Deal dashboard om klimaatverandering te monitoren

/ Auteur: Miriam van der Sangen
Wateroverlast in Nederland door klimaatverandering
© Hollandse Hoogte
In 2019 presenteerde de Europese Commissie de Europese Green Deal. Deze Green Deal bestaat uit verschillende beleidsafspraken op het gebied van klimaatverandering en energietransitie, milieukwaliteit en circulariteit, en natuur en biodiversiteit. Eén van de belangrijkste doelen van de Green Deal is klimaatverandering tegen te gaan. Het CBS heeft - na uitgebreide consultatie van een breed scala aan stakeholders, waaronder diverse ministeries en onderzoeksinstellingen - een dashboard gemaakt waarin met grafieken te zien is hoe Nederland er voor staat op de verschillende onderdelen van de Green Deal.

Flinke klus

Charlotte Brand is beleidsonderzoeker bij het CBS en tevens projectleider van het Green Deal dashboard. Het was haar taak de cijfers voor het dashboard binnen het CBS en daarbuiten bij elkaar te brengen. ‘Het was organisatorisch nog een flinke klus om alle benodigde cijfers te verzamelen. Veel collega’s zijn daarbij betrokken. Ook het stroomlijnen van de informatie vereiste veel overleg. Wie hakt welke knopen door? Missen we geen informatie? Op die vragen moesten we antwoord krijgen. Naast allerlei CBS-cijfers – bijvoorbeeld over energie en broeikasgassen – hebben we ook informatie van het KNMI in het dashboard opgenomen.’ Het KNMI is een belangrijke partner van het CBS. De samenwerking tussen beide organisaties bewijst dat ze elkaar goed aanvullen als het gaat om data over klimaat, weer, maatschappij, milieu en natuur.

Afstemming met stakeholders

Thom Werkhoven, projectleider bij het CBS van de Green Deal, bevestigt het belang van samenwerking met andere organisaties op dit gebied: ‘We hebben de cijfers voor het Green Deal dashboard nauw afgestemd met onze stakeholders. Daartoe hebben we in maart 2023 een symposium en workshops georganiseerd, waar tientallen partijen input hebben geleverd. Ook hebben we meerdere gebruikersraden en expertgroepen geconsulteerd. Zo hebben we het over de functionaliteit van het dashboard gehad: voldoet het voor de gebruikers? Daarnaast hebben we om inhoudelijke inbreng gevraagd. Belangrijke rol daarbij spelen de Green Deal-doelen van de Europese Unie. Die komen terug in het dashboard, zodat we aan de gebruikers kunnen laten zien waar we nu op hoofdlijnen staan.’ Brand: ‘We hebben ook gekeken of de taal die we in het dashboard gebruiken aansluit bij de gebruikers. Dat zijn voornamelijk beleidsmakers die met klimaat- en milieuvraagstukken te maken hebben. Maar ook voor niet-beleidsmakers is het dashboard interessant.’

Deelnemer aan de klimaatmars
© Hollandse Hoogte / Laurens van Putten

Product in ontwikkeling

Het Green Deal dashboard is op 8 december 2023 door het CBS gelanceerd. Vóór de lancering is het concept nog op twee momenten voorgelegd aan de gebruikers om – daar waar nodig – verbeteringen door te voeren. Werkhoven: ‘De gebruikers in deze fase bij de ontwikkeling van het dashboard betrekken was een hele belangrijke stap, maar we zijn nog niet klaar. Dit is duidelijk een product in ontwikkeling. We willen het de komende maanden nog aanvullen met onderwerpen zoals circulariteit en milieu – denk daarbij aan cijfers over de kwaliteit van water, lucht en bodem. Daarnaast komt er informatie over natuurlijk kapitaal, biodiversiteit en financieel-economische activiteiten in het dashboard. Ook onderzoeksresultaten willen we er in opnemen en toegankelijker maken.’

Breder samenhangend beeld

De uitbreiding van het dashboard gaat dus in nauw overleg en goede samenwerking met de datapartners van het CBS. ‘Denk daarbij aan diverse ministeries en onderzoeksinstellingen zoals het PBL en het RIVM. Die staan er voor open om de data met het CBS te delen, zodat het CBS een breder samenhangend beeld kan laten zien. Wat wij vooral willen is dataversnippering op het gebied van de Green Deal voorkomen door het samenbrengen van de meest relevante informatie, zowel intern als extern. Het dashboard bevat ook een tweelagen structuur; vanuit het algemene dashboard kunnen de gebruikers via hyperlinks doorklikken naar de dashboards van andere organisaties’, aldus Werkhoven.

Internationale activiteiten

Tot slot: hoe verhouden de activiteiten van het CBS ten aanzien van het Green Deal dashboard zich in relatie tot de internationale activiteiten van het CBS op het gebied van klimaatverandering? ‘Het dashboard richt zich vooral op nationale cijfers. Tegelijkertijd zoeken we op internationaal niveau naar harmonisatie van de cijfers via de Europese Unie en de Verenigde Naties. Onze collega’s die zich hiermee bezig houden denken ook mee over de verdere ontwikkeling van het dashboard. Zij zorgen er eveneens voor dat belangrijke nationale onderwerpen op het gebied van de Green Deal Europees en internationaal op de agenda komen. Een mooi voorbeeld van dit laatste is de grote bijdrage van onze collega’s Arthur Denneman en Otto Swertz aan het werk van de UNECE op het terrein klimaatgerelateerde statistieken en de rol daarbij van de statistische bureaus. Zo komen alle lijnen weer bij elkaar,’ besluit Werkhoven.

Relevante links