Ruim 86 duizend mensen werken in Nederland en wonen in Duitsland of België

© Hollandse Hoogte / Dolph Cantrijn
Ruim 86 duizend mensen werkten in Nederland als werknemer in 2021, terwijl ze in Duitsland of België woonden. Andersom zijn de aantallen die in Nederland woonden en in de buurlanden werkten veel lager. Noord-, Zuid-Limburg en Zeeuws-Vlaanderen zijn de Nederlandse regio’s met het hoogste percentage werknemers die wonen in Duitsland of België. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS en de statistiekbureaus uit Noordrijn-Westfalen, Nedersaksen en België.

Vanuit Duitsland staken bijna 44 duizend werknemers de grens over voor hun werk in Nederland, vanuit België 42 duizend. Deze aantallen zijn sinds 2017 vrijwel constant gebleven.

Werknemers die in Nederland werken en wonen in België of Duitsland
 2017 (x 1 000)2018 (x 1 000)2019 (x 1 000)2020 (x 1 000)2021 (x 1 000)
Wonen in België40,14042,47041,54040,82042,140
Wonen in Duitsland40,86044,48043,46042,33043,970

Vanuit Nederland pendelen minder werknemers

Het aantal werknemers dat in 2021 uit België en Duitsland naar Nederland kwam om te werken, was veel groter dan het aantal dat in omgekeerde richting pendelde. Vanuit Nederland werkten bijna 7 duizend werknemers in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen, 1 duizend in Nedersaksen en 11 duizend in Vlaanderen. In Wallonië werken zeer weinig mensen uit Nederland. Het aantal grenspendelaars van Nederland naar België is sinds 2017 licht gedaald.

Werknemers die in Nederland wonen en werken in België of Duitsland
   2017 (x 1 000)2018 (x 1 000)2019 (x 1 000)2020 (x 1 000)2021 (x 1 000)
Werken in BelgiëVlaanderen12,01012,27011,74011,35011,080
Werken in BelgiëBrussel0,5000,4700,4500,4500,440
Werken in BelgiëWallonië0,2700,2900,3000,3000,320
Werken in DuitslandNedersaksen1,2901,2601,2001,1101,080
Werken in DuitslandNoordrijn-Westfalen8,2707,9807,4907,1206,820

Noord-Limburg heeft grootste aandeel werknemers uit Duitsland

In Noord-Limburg was in 2021 ruim 5 procent van de werknemers afkomstig uit Duitsland. Dat is aanzienlijk hoger dan het landelijk gemiddelde van 0,5 procent. In Twente, Achterhoek, Arnhem/Nijmegen, Midden- en Zuid-Limburg lagen de percentages in 2021 tussen 1 en 3.

Grenspendelaars Nederland-Duitsland, 2021Minder dan 0,1% 0,1 tot 1% 1 tot 3% 3% of meer Bron: Grensdata (2024a) Grenspendelaars Nederland-Duitsland, 2021 Minder dan 0,1% 0,1 tot 1% 1 tot 3% 3% of meer Bron: Grensdata (2024a)
Grenspendelaars Nederland-Duitsland, 2021
Werkregio Aandeel pendel (%)
Braunschweig (krfr. Stadt) 0
Salzgitter (krfr. Stadt) 0
Wolfsburg (krfr. Stadt) 0
Gifhorn (LK) 0
Goslar (LK) 0
Helmstedt (LK) 0
Northeim (LK) 0
Peine (LK) 0
Wolfenbüttel (LK) 0
Göttingen (LK) 0
Diepholz (LK) 0
Hameln-Pyrmont (LK) 0
Hildesheim (LK) 0
Holzminden (LK) 0
Nienburg (Weser) (LK) 0
Schaumburg (LK) 0,02
Region Hannover (LK) 0
Celle (LK) 0
Cuxhaven (LK) 0
Harburg (LK) 0
Lüchow-Dannenberg (LK) 0
Lüneburg (LK) 0
Osterholz (LK) 0
Rotenburg (Wümme) (LK) 0
Heidekreis (LK) 0
Stade (LK) 0
Uelzen (LK) 0
Verden (LK) 0
Delmenhorst (krfr. Stadt) 0
Emden (krfr. Stadt) 0,09
Oldenburg (Oldenburg) (krfr. Stadt) 0,02
Osnabrück (krfr. Stadt) 0,01
Wilhelmshaven (krfr. Stadt) 0
Ammerland (LK) 0,02
Aurich (LK) 0,02
Cloppenburg (LK) 0,01
Emsland (LK) 0,23
Friesland (Duitsland) (LK) 0,03
Grafschaft Bentheim (LK) 0,88
Leer (LK) 0,16
Oldenburg (LK) 0
Osnabrück (LK) 0,01
Vechta (LK) 0,03
Wesermarsch (LK) 0
Wittmund (LK) 0
Düsseldorf (krfr. Stadt) 0,06
Duisburg (krfr. Stadt) 0,06
Essen (krfr. Stadt) 0,03
Krefeld (krfr. Stadt) 0,07
Mönchengladbach (krfr. Stadt) 0,19
Mülheim an der Ruhr (krfr. Stadt) 0,02
Oberhausen (krfr. Stadt) 0,06
Remscheid (krfr. Stadt) 0
Solingen (krfr. Stadt) 0
Wuppertal (krfr. Stadt) 0,01
Kleve (LK) 0,89
Mettmann (LK) 0,04
Rhein-Kreis Neuss (LK) 0,06
Viersen (LK) 0,38
Wesel (LK) 0,11
Bonn (krfr. Stadt) 0,02
Köln (krfr. Stadt) 0,04
Leverkusen (krfr. Stadt) 0,02
Düren (LK) 0,15
Rhein-Erft-Kreis (LK) 0,05
Euskirchen (LK) 0,02
Heinsberg (LK) 0,62
Oberbergischer Kreis (LK) 0,01
Rheinisch-Bergischer Kreis (LK) 0,01
Rhein-Sieg-Kreis (LK) 0,01
Städteregion Aachen (LK) 0,95
Bottrop (krfr. Stadt) 0,03
Gelsenkirchen (krfr. Stadt) 0,01
Münster (krfr. Stadt) 0,02
Borken (LK) 0,6
Coesfeld (LK) 0,04
Recklinghausen (LK) 0,02
Steinfurt (LK) 0,09
Warendorf (LK) 0,01
Bielefeld (krfr. Stadt) 0,01
Gütersloh (LK) 0,01
Herford (LK) 0,01
Höxter (LK) 0
Lippe (LK) 0,01
Minden-Lübbecke (LK) 0,01
Paderborn (LK) 0,01
Bochum (krfr. Stadt) 0,01
Dortmund (krfr. Stadt) 0,01
Hagen (krfr. Stadt) 0,01
Hamm (krfr. Stadt) 0,02
Herne (krfr. Stadt) 0
Ennepe-Ruhr-Kreis (LK) 0,01
Hochsauerlandkreis (LK) 0,01
Märkischer Kreis (LK) 0
Olpe (LK) 0
Siegen-Wittgenstein (LK) 0,01
Soest (LK) 0,07
Unna (LK) 0,01
Achterhoek (CR) 1,77
Agglomeratie Haarlem (CR) 0,11
Agglomeratie Leiden en Bollenstreek (CR) 0,06
Agglomeratie s-Gravenhage (CR) 0,12
Alkmaar en omgeving (CR) 0,04
Arnhem/Nijmegen (CR) 1,33
Delft en Westland (CR) 0,14
Delfzijl en omgeving (CR) 0,64
Flevoland (CR) 0,11
Groot-Amsterdam (CR) 0,22
Groot-Rijnmond (CR) 0,14
Het Gooi en Vechtstreek (CR) 0,13
IJmond (CR) 0,09
Kop van Noord-Holland (CR) 0,08
Midden-Limburg (CR) 1,94
Midden-Noord-Brabant (CR) 0,11
Noord-Drenthe (CR) 0,24
Noord-Friesland (CR) 0,12
Noord-Limburg (CR) 5,28
Noordoost-Noord-Brabant (CR) 0,4
Noord-Overijssel (CR) 0,36
Oost-Groningen (CR) 0,93
Oost-Zuid-Holland (CR) 0,07
Overig Groningen (CR) 0,31
Overig Zeeland (CR) 0,06
Twente (CR) 1,87
Utrecht (CR) 0,15
Veluwe (CR) 0,24
West-Noord-Brabant (CR) 0,11
Zaanstreek (CR) 0,15
Zeeuwsch-Vlaanderen (CR) 0,09
Zuid-Limburg (CR) 1,93
Zuidoost-Drenthe (CR) 1,41
Zuidoost-Friesland (CR) 0,09
Zuidoost-Noord-Brabant (CR) 0,37
Zuidoost-Zuid-Holland (CR) 0,26
Zuidwest-Drenthe (CR) 0,51
Zuidwest-Friesland (CR) 0,38
Zuidwest-Gelderland (CR) 0,08
Zuidwest-Overijssel (CR) 0,31

In de Duitse regio’s aan de andere kant van de grens zijn de aandelen werknemers uit Nederland lager. Voor de Kreis Städteregion Aachen is dat aandeel met 1 procent het hoogste. Omdat in deze regio veel mensen werken, gaat het in absolute zin om een aantal van ruim 2 duizend mensen. Dat is 30 procent van alle inkomende grenspendelaars naar Noordrijn-Westfalen.

Zeeuws-Vlaanderen heeft hoogste aandeel werknemers uit België

In 2021 woonde 4,5 procent van de werknemers in Zeeuws-Vlaanderen in België. Andere regio’s met relatief hoge aandelen werknemers uit België zijn Zuid-Limburg (4,0 procent), Zuidoost-Noord-Brabant en Midden-Limburg (iets meer dan 2 procent). Aan Vlaamse zijde laat het arrondissement Eeklo ook een aandeel zien van boven de 2 procent van werknemers die in die regio werken en in Nederland wonen. Dit is meer dan het gemiddelde van 0,5 procent.

Grenspendelaars Nederland-België, 2021 Minder dan 0,1% 0,1 tot 1% 1 tot 3% 3% of meer Bron: Grensdata (2024a) Grenspendelaars Nederland-België, 2021 Minder dan 0,1% 0,1 tot 1% 1 tot 3% 3% of meer Bron: Grensdata (2024a)
Grenspendelaars Nederland-België, 2021
Werkregio Aandeel pendel (%)
Brussels Hoofdstedelijk Gewest (Arr.) 0,07
Antwerpen (Arr.) 0,88
Mechelen (Arr.) 0,14
Turnhout (Arr.) 0,63
Tongeren (Arr.) 1,23
Hasselt (Arr.) 0,34
Maaseik (Arr.) 1,01
Aalst (Arr.) 0,07
Dendermonde (Arr.) 0,16
Eeklo (Arr.) 2,22
Gent (Arr.) 0,61
Oudenaarde (Arr.) 0,06
Sint-Niklaas (Arr.) 1,28
Halle-Vilvoorde (Arr.) 0,09
Leuven (Arr.) 0,09
Brugge (Arr.) 0,39
Diksmuide (Arr.) 0
Ieper (Arr.) 0,03
Kortrijk (Arr.) 0,03
Oostende (Arr.) 0,15
Roeselare (Arr.) 0,05
Tielt (Arr.) 0,03
Veurne (Arr.) 0,05
Nivelles (Arr.) 0,02
Mons (Arr.) 0,01
Tournai-Mouscron (Arr.) 0,01
La Louvière (Arr.) 0
Ath (Arr.) 0,03
Charleroi (Arr.) 0
Soignies (Arr.) 0
Thuin (Arr.) 0
Huy (Arr.) 0
Liège (Arr.) 0,08
Waremme (Arr.) 0
Verviers-communes Francophones (Arr.) 0,05
Verviers - DG (Arr.) 0,13
Arlon (Arr.) 0,05
Bastogne (Arr.) 0
Marche-en-Famenne (Arr.) 0
Neufchâteau (Arr.) 0,05
Virton (Arr.) 0
Dinant (Arr.) 0
Namur (Arr.) 0,01
Philippeville (Arr.) 0
Achterhoek (CR) 0,04
Agglomeratie Haarlem (CR) 0,06
Agglomeratie Leiden en Bollenstreek (CR) 0,07
Agglomeratie s-Gravenhage (CR) 0,15
Alkmaar en omgeving (CR) 0,03
Arnhem/Nijmegen (CR) 0,09
Delft en Westland (CR) 0,17
Delfzijl en omgeving (CR) 0,05
Flevoland (CR) 0,05
Groot-Amsterdam (CR) 0,22
Groot-Rijnmond (CR) 0,23
Het Gooi en Vechtstreek (CR) 0,09
IJmond (CR) 0,03
Kop van Noord-Holland (CR) 0,03
Midden-Limburg (CR) 2,25
Midden-Noord-Brabant (CR) 1,18
Noord-Drenthe (CR) 0,02
Noord-Friesland (CR) 0,01
Noord-Limburg (CR) 0,34
Noordoost-Noord-Brabant (CR) 0,27
Noord-Overijssel (CR) 0,04
Oost-Groningen (CR) 0,02
Oost-Zuid-Holland (CR) 0,08
Overig Groningen (CR) 0,03
Overig Zeeland (CR) 0,44
Twente (CR) 0,03
Utrecht (CR) 0,12
Veluwe (CR) 0,07
West-Noord-Brabant (CR) 1,51
Zaanstreek (CR) 0,08
Zeeuwsch-Vlaanderen (CR) 4,54
Zuid-Limburg (CR) 4,36
Zuidoost-Drenthe (CR) 0,01
Zuidoost-Friesland (CR) 0,02
Zuidoost-Noord-Brabant (CR) 2,28
Zuidoost-Zuid-Holland (CR) 0,33
Zuidwest Overijssel (CR) 0,05
Zuidwest-Drenthe (CR) 0,02
Zuidwest-Friesland (CR) 0,03
Zuidwest-Gelderland (CR) 0,11

Het arrondissement Antwerpen heeft met net geen 1 procent een relatief groot aandeel werknemers uit Nederland. Omdat in deze regio veel mensen werken, gaat het in absolute zin om een aantal van 3,6 duizend mensen. Dat is bijna een derde van alle grenspendelaars vanuit Nederland naar Vlaanderen.

Internationaliseringsmonitor over België

In de nieuwste editie van de Internationaliseringsmonitor belicht het CBS de Belgische economie en ligt de focus op de handelsrelatie tussen Nederland en België. Hoe doen beide landen het op het vlak van innovatie, digitalisering en duurzaamheid? Ook de verwevenheid van beide landen in mondiale waardeketens komt aan bod, net zoals de arbeidsmarkten van en grenspendel tussen beide landen.

Bronnen