Grote verschillen brede welvaart tussen landelijke gebieden

Na de gemeentelijke herindelingen zijn de gemeentelijke plaatsnaamborden in trek
© ANP / Anjo de Haan
In Nederland zijn er grote verschillen in de brede welvaart tussen verstedelijkte en niet-verstedelijkte gebieden. Over het algemeen is de brede welvaart in het landelijke gebied hoger dan in de steden. In drie clusters van landelijke gemeenten is de brede welvaart opvallend hoog. Op het platteland in het noordoosten van Nederland is de brede welvaart juist substantieel lager. Dit blijkt uit de regionale Monitor Brede Welvaart 2024 van het CBS, gemaakt in opdracht van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.

(Zeer) sterk verstedelijkt, lage brede welvaart
Niet, matig of weinig verstedelijkt, lage brede welvaart
Niet, matig of weinig verstedelijkt, hoge brede welvaart
Geen hoge of lage brede welvaart
Gemeenten met hoge en lage brede welvaart, 2023
statnaamCluster
Aa en HunzeGeen hoge of lage brede welvaart
AalsmeerGeen hoge of lage brede welvaart
AaltenGeen hoge of lage brede welvaart
AchtkarspelenGeen hoge of lage brede welvaart
AlblasserdamGeen hoge of lage brede welvaart
AlbrandswaardHoog
AlkmaarGeen hoge of lage brede welvaart
AlmeloLaag/stad
AlmereLaag/stad
Alphen aan den RijnGeen hoge of lage brede welvaart
Alphen-ChaamHoog
AltenaGeen hoge of lage brede welvaart
AmelandGeen hoge of lage brede welvaart
AmersfoortGeen hoge of lage brede welvaart
AmstelveenGeen hoge of lage brede welvaart
AmsterdamLaag/stad
ApeldoornGeen hoge of lage brede welvaart
ArnhemLaag/stad
AssenGeen hoge of lage brede welvaart
AstenGeen hoge of lage brede welvaart
Baarle-NassauGeen hoge of lage brede welvaart
BaarnGeen hoge of lage brede welvaart
BarendrechtGeen hoge of lage brede welvaart
BarneveldGeen hoge of lage brede welvaart
Beek (L.)Geen hoge of lage brede welvaart
BeekdaelenGeen hoge of lage brede welvaart
BeeselGeen hoge of lage brede welvaart
Berg en DalGeen hoge of lage brede welvaart
BergeijkHoog
Bergen (L.)Geen hoge of lage brede welvaart
Bergen (NH.)Geen hoge of lage brede welvaart
Bergen op ZoomLaag/stad
BerkellandGeen hoge of lage brede welvaart
BernhezeGeen hoge of lage brede welvaart
BestGeen hoge of lage brede welvaart
BeuningenGeen hoge of lage brede welvaart
BeverwijkGeen hoge of lage brede welvaart
BladelHoog
BlaricumHoog
BloemendaalHoog
Bodegraven-ReeuwijkGeen hoge of lage brede welvaart
BoekelGeen hoge of lage brede welvaart
Borger-OdoornGeen hoge of lage brede welvaart
BorneGeen hoge of lage brede welvaart
BorseleGeen hoge of lage brede welvaart
BoxtelGeen hoge of lage brede welvaart
BredaGeen hoge of lage brede welvaart
BronckhorstGeen hoge of lage brede welvaart
BrummenGeen hoge of lage brede welvaart
BrunssumLaag/stad
BunnikHoog
BunschotenGeen hoge of lage brede welvaart
BurenGeen hoge of lage brede welvaart
Capelle aan den IJsselLaag/stad
CastricumHoog
CoevordenGeen hoge of lage brede welvaart
CranendonckGeen hoge of lage brede welvaart
CulemborgGeen hoge of lage brede welvaart
DalfsenHoog
DantumadielGeen hoge of lage brede welvaart
De BiltHoog
De Fryske MarrenGeen hoge of lage brede welvaart
De Ronde VenenHoog
De WoldenHoog
DelftGeen hoge of lage brede welvaart
Den HelderLaag/stad
DeurneGeen hoge of lage brede welvaart
DeventerGeen hoge of lage brede welvaart
DiemenGeen hoge of lage brede welvaart
Dijk en WaardGeen hoge of lage brede welvaart
DinkellandHoog
DoesburgGeen hoge of lage brede welvaart
DoetinchemGeen hoge of lage brede welvaart
DongenGeen hoge of lage brede welvaart
DordrechtLaag/stad
DrechterlandGeen hoge of lage brede welvaart
DrimmelenGeen hoge of lage brede welvaart
DrontenGeen hoge of lage brede welvaart
DrutenGeen hoge of lage brede welvaart
DuivenGeen hoge of lage brede welvaart
Echt-SusterenGeen hoge of lage brede welvaart
Edam-VolendamGeen hoge of lage brede welvaart
EdeGeen hoge of lage brede welvaart
EemnesGeen hoge of lage brede welvaart
EemsdeltaLaag/land
EerselHoog
Eijsden-MargratenHoog
EindhovenGeen hoge of lage brede welvaart
ElburgGeen hoge of lage brede welvaart
EmmenLaag/land
EnkhuizenGeen hoge of lage brede welvaart
EnschedeGeen hoge of lage brede welvaart
EpeGeen hoge of lage brede welvaart
ErmeloGeen hoge of lage brede welvaart
Etten-LeurGeen hoge of lage brede welvaart
GeertruidenbergGeen hoge of lage brede welvaart
Geldrop-MierloGeen hoge of lage brede welvaart
Gemert-BakelHoog
GennepGeen hoge of lage brede welvaart
Gilze en RijenGeen hoge of lage brede welvaart
Goeree-OverflakkeeGeen hoge of lage brede welvaart
GoesGeen hoge of lage brede welvaart
GoirleGeen hoge of lage brede welvaart
Gooise MerenHoog
GorinchemGeen hoge of lage brede welvaart
GoudaGeen hoge of lage brede welvaart
Groningen (gemeente)Geen hoge of lage brede welvaart
Gulpen-WittemGeen hoge of lage brede welvaart
HaaksbergenGeen hoge of lage brede welvaart
HaarlemGeen hoge of lage brede welvaart
HaarlemmermeerGeen hoge of lage brede welvaart
HalderbergeGeen hoge of lage brede welvaart
HardenbergGeen hoge of lage brede welvaart
HarderwijkGeen hoge of lage brede welvaart
Hardinxveld-GiessendamGeen hoge of lage brede welvaart
HarlingenLaag/land
HattemGeen hoge of lage brede welvaart
HeemskerkGeen hoge of lage brede welvaart
HeemstedeGeen hoge of lage brede welvaart
HeerdeGeen hoge of lage brede welvaart
HeerenveenGeen hoge of lage brede welvaart
HeerlenLaag/stad
Heeze-LeendeHoog
HeilooHoog
HellendoornHoog
HelmondLaag/stad
Hendrik-Ido-AmbachtGeen hoge of lage brede welvaart
Hengelo (O.)Geen hoge of lage brede welvaart
Het HogelandGeen hoge of lage brede welvaart
HeumenHoog
HeusdenGeen hoge of lage brede welvaart
HillegomGeen hoge of lage brede welvaart
HilvarenbeekHoog
HilversumGeen hoge of lage brede welvaart
Hoeksche WaardGeen hoge of lage brede welvaart
Hof van TwenteGeen hoge of lage brede welvaart
Hollands KroonGeen hoge of lage brede welvaart
HoogeveenGeen hoge of lage brede welvaart
HoornGeen hoge of lage brede welvaart
Horst aan de MaasGeen hoge of lage brede welvaart
HoutenHoog
HuizenGeen hoge of lage brede welvaart
HulstGeen hoge of lage brede welvaart
IJsselsteinGeen hoge of lage brede welvaart
Kaag en BraassemGeen hoge of lage brede welvaart
KampenGeen hoge of lage brede welvaart
KapelleHoog
KatwijkGeen hoge of lage brede welvaart
KerkradeLaag/stad
KoggenlandHoog
Krimpen aan den IJsselGeen hoge of lage brede welvaart
KrimpenerwaardGeen hoge of lage brede welvaart
LaarbeekGeen hoge of lage brede welvaart
Land van CuijkGeen hoge of lage brede welvaart
LandgraafLaag/land
LandsmeerHoog
LansingerlandHoog
Laren (NH.)Geen hoge of lage brede welvaart
LeeuwardenGeen hoge of lage brede welvaart
LeidenGeen hoge of lage brede welvaart
LeiderdorpGeen hoge of lage brede welvaart
Leidschendam-VoorburgGeen hoge of lage brede welvaart
LelystadLaag/land
LeudalGeen hoge of lage brede welvaart
LeusdenHoog
LingewaardGeen hoge of lage brede welvaart
LisseGeen hoge of lage brede welvaart
LochemHoog
Loon op ZandGeen hoge of lage brede welvaart
LopikGeen hoge of lage brede welvaart
LosserGeen hoge of lage brede welvaart
MaasdrielGeen hoge of lage brede welvaart
MaasgouwGeen hoge of lage brede welvaart
MaashorstGeen hoge of lage brede welvaart
MaassluisLaag/stad
MaastrichtLaag/stad
MedemblikGeen hoge of lage brede welvaart
MeerssenGeen hoge of lage brede welvaart
MeierijstadGeen hoge of lage brede welvaart
MeppelGeen hoge of lage brede welvaart
Middelburg (Z.)Geen hoge of lage brede welvaart
Midden-DelflandGeen hoge of lage brede welvaart
Midden-DrentheGeen hoge of lage brede welvaart
Midden-GroningenLaag/land
MoerdijkGeen hoge of lage brede welvaart
MolenlandenGeen hoge of lage brede welvaart
MontferlandGeen hoge of lage brede welvaart
MontfoortGeen hoge of lage brede welvaart
Mook en MiddelaarHoog
Neder-BetuweGeen hoge of lage brede welvaart
NederweertGeen hoge of lage brede welvaart
NieuwegeinGeen hoge of lage brede welvaart
NieuwkoopGeen hoge of lage brede welvaart
NijkerkGeen hoge of lage brede welvaart
NijmegenGeen hoge of lage brede welvaart
NissewaardLaag/stad
Noardeast-FryslânGeen hoge of lage brede welvaart
Noord-BevelandGeen hoge of lage brede welvaart
NoordenveldHoog
NoordoostpolderGeen hoge of lage brede welvaart
NoordwijkHoog
Nuenen, Gerwen en NederwettenHoog
NunspeetGeen hoge of lage brede welvaart
OegstgeestGeen hoge of lage brede welvaart
OirschotGeen hoge of lage brede welvaart
OisterwijkHoog
OldambtLaag/land
OldebroekGeen hoge of lage brede welvaart
OldenzaalGeen hoge of lage brede welvaart
Olst-WijheGeen hoge of lage brede welvaart
OmmenGeen hoge of lage brede welvaart
Oost GelreHoog
OosterhoutGeen hoge of lage brede welvaart
OoststellingwerfGeen hoge of lage brede welvaart
OostzaanGeen hoge of lage brede welvaart
OpmeerGeen hoge of lage brede welvaart
OpsterlandGeen hoge of lage brede welvaart
OssGeen hoge of lage brede welvaart
Oude IJsselstreekGeen hoge of lage brede welvaart
Ouder-AmstelGeen hoge of lage brede welvaart
OudewaterGeen hoge of lage brede welvaart
OverbetuweGeen hoge of lage brede welvaart
PapendrechtGeen hoge of lage brede welvaart
Peel en MaasGeen hoge of lage brede welvaart
PekelaLaag/land
Pijnacker-NootdorpHoog
PurmerendGeen hoge of lage brede welvaart
PuttenGeen hoge of lage brede welvaart
RaalteHoog
ReimerswaalGeen hoge of lage brede welvaart
RenkumGeen hoge of lage brede welvaart
RenswoudeGeen hoge of lage brede welvaart
Reusel-De MierdenHoog
RhedenLaag/land
RhenenGeen hoge of lage brede welvaart
RidderkerkGeen hoge of lage brede welvaart
Rijssen-HoltenGeen hoge of lage brede welvaart
Rijswijk (ZH.)Geen hoge of lage brede welvaart
RoerdalenGeen hoge of lage brede welvaart
RoermondLaag/stad
RoosendaalLaag/stad
RotterdamLaag/stad
RozendaalHoog
RucphenLaag/land
Súdwest-FryslânGeen hoge of lage brede welvaart
SchagenGeen hoge of lage brede welvaart
ScherpenzeelGeen hoge of lage brede welvaart
SchiedamLaag/stad
SchiermonnikoogGeen hoge of lage brede welvaart
Schouwen-DuivelandGeen hoge of lage brede welvaart
's-Gravenhage (gemeente)Laag/stad
's-HertogenboschGeen hoge of lage brede welvaart
SimpelveldGeen hoge of lage brede welvaart
Sint-MichielsgestelHoog
Sittard-GeleenLaag/stad
SliedrechtGeen hoge of lage brede welvaart
SluisGeen hoge of lage brede welvaart
SmallingerlandGeen hoge of lage brede welvaart
SoestGeen hoge of lage brede welvaart
SomerenGeen hoge of lage brede welvaart
Son en BreugelGeen hoge of lage brede welvaart
StadskanaalLaag/land
StaphorstGeen hoge of lage brede welvaart
Stede BroecGeen hoge of lage brede welvaart
SteenbergenGeen hoge of lage brede welvaart
SteenwijkerlandGeen hoge of lage brede welvaart
Stein (L.)Geen hoge of lage brede welvaart
Stichtse VechtGeen hoge of lage brede welvaart
TerneuzenLaag/land
TerschellingHoog
TexelGeen hoge of lage brede welvaart
TeylingenHoog
TholenGeen hoge of lage brede welvaart
TielLaag/land
TilburgLaag/stad
TubbergenGeen hoge of lage brede welvaart
TwenterandGeen hoge of lage brede welvaart
TynaarloHoog
TytsjerksteradielGeen hoge of lage brede welvaart
UitgeestHoog
UithoornGeen hoge of lage brede welvaart
UrkGeen hoge of lage brede welvaart
Utrecht (gemeente)Geen hoge of lage brede welvaart
Utrechtse HeuvelrugHoog
VaalsGeen hoge of lage brede welvaart
Valkenburg aan de GeulGeen hoge of lage brede welvaart
ValkenswaardGeen hoge of lage brede welvaart
VeendamLaag/land
VeenendaalGeen hoge of lage brede welvaart
VeereHoog
VeldhovenGeen hoge of lage brede welvaart
VelsenGeen hoge of lage brede welvaart
VenloGeen hoge of lage brede welvaart
VenrayGeen hoge of lage brede welvaart
VijfheerenlandenGeen hoge of lage brede welvaart
VlaardingenLaag/stad
VlielandHoog
VlissingenLaag/stad
VoerendaalGeen hoge of lage brede welvaart
Voorne aan ZeeGeen hoge of lage brede welvaart
VoorschotenGeen hoge of lage brede welvaart
VoorstGeen hoge of lage brede welvaart
VughtHoog
WaadhoekeGeen hoge of lage brede welvaart
WaalreHoog
WaalwijkGeen hoge of lage brede welvaart
WaddinxveenGeen hoge of lage brede welvaart
WageningenGeen hoge of lage brede welvaart
WassenaarGeen hoge of lage brede welvaart
WaterlandGeen hoge of lage brede welvaart
WeertGeen hoge of lage brede welvaart
West BetuweGeen hoge of lage brede welvaart
West Maas en WaalGeen hoge of lage brede welvaart
WesterkwartierGeen hoge of lage brede welvaart
WesterveldGeen hoge of lage brede welvaart
WestervoortGeen hoge of lage brede welvaart
WesterwoldeGeen hoge of lage brede welvaart
WestlandGeen hoge of lage brede welvaart
WeststellingwerfGeen hoge of lage brede welvaart
WierdenHoog
WijchenGeen hoge of lage brede welvaart
WijdemerenHoog
Wijk bij DuurstedeGeen hoge of lage brede welvaart
WinterswijkGeen hoge of lage brede welvaart
WoensdrechtGeen hoge of lage brede welvaart
WoerdenGeen hoge of lage brede welvaart
WormerlandGeen hoge of lage brede welvaart
WoudenbergGeen hoge of lage brede welvaart
ZaanstadLaag/stad
ZaltbommelGeen hoge of lage brede welvaart
ZandvoortGeen hoge of lage brede welvaart
ZeewoldeGeen hoge of lage brede welvaart
ZeistGeen hoge of lage brede welvaart
ZevenaarLaag/land
ZoetermeerLaag/stad
ZoeterwoudeGeen hoge of lage brede welvaart
ZuidplasGeen hoge of lage brede welvaart
ZundertGeen hoge of lage brede welvaart
ZutphenGeen hoge of lage brede welvaart
ZwartewaterlandGeen hoge of lage brede welvaart
ZwijndrechtLaag/stad
ZwolleGeen hoge of lage brede welvaart

In het landelijke gebied zijn drie grote clusters van gemeenten met hoge brede welvaart ‘hier en nu’ (de kwaliteit van leven van de huidige generatie) en ‘later’ (de economische, menselijke, natuurlijke en sociale hulpbronnen voor volgende generaties). Deze gemeenten liggen in de provincie Utrecht, de Metropoolregio Eindhoven (MRE) en rond het midden van de provincie Overijssel.

In deze clusters hebben mensen gemiddeld hoge tevredenheid met het leven, goede gezondheid, weinig problematische schulden, goede arbeidsprestaties, veiligheid en een schoon milieu. De kansen voor de volgende generaties zijn goed. Vermogens zijn relatief hoog en sociaal kapitaal en menselijk kapitaal zijn sterk.

Indicatoren bovenaan de ranglijst brede welvaart 'hier en nu' en 'later'
statnaamhier en nu ( indicatoren)later ( indicatoren)
Aa en Hunze94
Aalsmeer83
Aalten82
Achtkarspelen61
Alblasserdam50
Albrandswaard94
Alkmaar52
Almelo31
Almere32
Alphen aan den Rijn82
Alphen-Chaam106
Altena81
Ameland83
Amersfoort116
Amstelveen74
Amsterdam53
Apeldoorn82
Arnhem43
Assen42
Asten64
Baarle-Nassau32
Baarn74
Barendrecht61
Barneveld73
Beek (L.)11
Beekdaelen41
Beesel32
Berg en Dal31
Bergeijk85
Bergen (L.)44
Bergen (NH.)124
Bergen op Zoom41
Berkelland62
Bernheze83
Best54
Beuningen30
Beverwijk63
Bladel93
Blaricum96
Bloemendaal136
Bodegraven-Reeuwijk113
Boekel72
Borger-Odoorn42
Borne73
Borsele82
Boxtel31
Breda51
Bronckhorst63
Brummen72
Brunssum52
Bunnik94
Bunschoten70
Buren62
Capelle aan den IJssel32
Castricum158
Coevorden72
Cranendonck32
Culemborg42
Dalfsen126
Dantumadiel43
De Bilt106
De Fryske Marren73
De Ronde Venen106
De Wolden126
Delft75
Den Helder52
Deurne51
Deventer34
Diemen52
Dijk en Waard52
Dinkelland116
Doesburg62
Doetinchem41
Dongen61
Dordrecht42
Drechterland63
Drimmelen81
Dronten63
Druten40
Duiven42
Echt-Susteren32
Edam-Volendam112
Ede82
Eemnes75
Eemsdelta12
Eersel105
Eijsden-Margraten115
Eindhoven63
Elburg82
Emmen32
Enkhuizen42
Enschede81
Epe62
Ermelo73
Etten-Leur20
Geertruidenberg60
Geldrop-Mierlo52
Gemert-Bakel94
Gennep41
Gilze en Rijen11
Goeree-Overflakkee91
Goes40
Goirle62
Gooise Meren96
Gorinchem60
Gouda43
Groningen (gemeente)64
Gulpen-Wittem32
Haaksbergen85
Haarlem95
Haarlemmermeer71
Halderberge30
Hardenberg83
Harderwijk31
Hardinxveld-Giessendam91
Harlingen21
Hattem92
Heemskerk73
Heemstede95
Heerde53
Heerenveen20
Heerlen52
Heeze-Leende125
Heiloo107
Hellendoorn134
Helmond51
Hendrik-Ido-Ambacht72
Hengelo (O.)33
Het Hogeland42
Heumen76
Heusden41
Hillegom41
Hilvarenbeek86
Hilversum76
Hoeksche Waard111
Hof van Twente92
Hollands Kroon41
Hoogeveen41
Hoorn81
Horst aan de Maas113
Houten127
Huizen83
Hulst52
IJsselstein51
Kaag en Braassem82
Kampen52
Kapelle104
Katwijk83
Kerkrade52
Koggenland145
Krimpen aan den IJssel52
Krimpenerwaard61
Laarbeek42
Land van Cuijk62
Landgraaf42
Landsmeer105
Lansingerland106
Laren (NH.)94
Leeuwarden85
Leiden65
Leiderdorp94
Leidschendam-Voorburg104
Lelystad41
Leudal41
Leusden146
Lingewaard61
Lisse62
Lochem137
Loon op Zand41
Lopik94
Losser42
Maasdriel31
Maasgouw51
Maashorst21
Maassluis41
Maastricht71
Medemblik50
Meerssen22
Meierijstad53
Meppel51
Middelburg (Z.)32
Midden-Delfland134
Midden-Drenthe72
Midden-Groningen11
Moerdijk20
Molenlanden123
Montferland51
Montfoort82
Mook en Middelaar106
Neder-Betuwe51
Nederweert74
Nieuwegein63
Nieuwkoop113
Nijkerk62
Nijmegen65
Nissewaard32
Noardeast-Fryslân62
Noord-Beveland61
Noordenveld125
Noordoostpolder42
Noordwijk105
Nuenen, Gerwen en Nederwetten105
Nunspeet63
Oegstgeest115
Oirschot63
Oisterwijk94
Oldambt32
Oldebroek62
Oldenzaal72
Olst-Wijhe63
Ommen84
Oost Gelre93
Oosterhout30
Ooststellingwerf64
Oostzaan74
Opmeer91
Opsterland82
Oss31
Oude IJsselstreek62
Ouder-Amstel73
Oudewater104
Overbetuwe92
Papendrecht63
Peel en Maas61
Pekela21
Pijnacker-Nootdorp105
Purmerend31
Putten85
Raalte116
Reimerswaal62
Renkum85
Renswoude73
Reusel-De Mierden95
Rheden42
Rhenen52
Ridderkerk41
Rijssen-Holten132
Rijswijk (ZH.)62
Roerdalen33
Roermond51
Roosendaal31
Rotterdam51
Rozendaal127
Rucphen30
Súdwest-Fryslân53
Schagen71
Scherpenzeel110
Schiedam42
Schiermonnikoog95
Schouwen-Duiveland51
's-Gravenhage (gemeente)53
's-Hertogenbosch42
Simpelveld33
Sint-Michielsgestel124
Sittard-Geleen31
Sliedrecht62
Sluis12
Smallingerland11
Soest73
Someren44
Son en Breugel104
Stadskanaal31
Staphorst103
Stede Broec42
Steenbergen11
Steenwijkerland52
Stein (L.)23
Stichtse Vecht73
Terneuzen11
Terschelling104
Texel43
Teylingen146
Tholen32
Tiel51
Tilburg32
Tubbergen94
Twenterand60
Tynaarlo126
Tytsjerksteradiel53
Uitgeest104
Uithoorn72
Urk93
Utrecht (gemeente)84
Utrechtse Heuvelrug125
Vaals53
Valkenburg aan de Geul40
Valkenswaard42
Veendam21
Veenendaal21
Veere115
Veldhoven84
Velsen41
Venlo62
Venray22
Vijfheerenlanden71
Vlaardingen62
Vlieland115
Vlissingen31
Voerendaal83
Voorne aan Zee82
Voorschoten105
Voorst55
Vught85
Waadhoeke62
Waalre85
Waalwijk40
Waddinxveen51
Wageningen55
Wassenaar94
Waterland74
Weert71
West Betuwe61
West Maas en Waal41
Westerkwartier55
Westerveld64
Westervoort42
Westerwolde22
Westland122
Weststellingwerf63
Wierden105
Wijchen30
Wijdemeren107
Wijk bij Duurstede93
Winterswijk52
Woensdrecht31
Woerden83
Wormerland52
Woudenberg93
Zaanstad21
Zaltbommel51
Zandvoort62
Zeewolde65
Zeist96
Zevenaar10
Zoetermeer51
Zoeterwoude84
Zuidplas92
Zundert102
Zutphen42
Zwartewaterland50
Zwijndrecht41
Zwolle94
Bron: CBS, regionale Monitor Brede Welvaart 2024
De kaart toont het aantal indicatoren waarvoor een gemeente behoort tot het bovenste kwart van de ranglijst van gemeenten

Substantieel lagere brede welvaart in het noordoosten van Groningen en in Drenthe

In de zeven landelijke gemeenten in het noordoosten van Groningen en in Drenthe is de brede welvaart voor de meeste thema’s van de brede welvaart ‘hier en nu’ lager dan in gemeenten met een hoge brede welvaart, zoals die in Overijssel. In het noordoosten van Groningen en in Drenthe heeft 68 procent van de bevolking ten minste een startkwalificatie, in Overijssel 76 procent. Ook heeft 63 procent van de bevolking overgewicht, tegenover 51 procent in Overijssel. De levensverwachting is meer dan twee jaar korter. Daarnaast zijn er in deze zeven landelijke gemeenten 62 procent meer emissies van fijnstof naar lucht dan in Overijssel.

Ook op alle aspecten van brede welvaart ‘later’ scoort deze regio lager dan de Overijsselse gemeenten met een hoge brede welvaart. Zo hebben huishoudens in deze regio slechts een derde van het vermogen van de huishoudens in Overijssel. Per inwoner is er 70 procent minder natuurgebied.

Ook hebben mensen in de landelijke Groningse en Drentse gemeenten veel minder vertrouwen in instituties (12 procentpunten minder) en in andere mensen (17 procentpunten minder) dan in Overijssel.

Indicatoren onderaan de ranglijst brede welvaart 'hier en nu' en 'later'
statnaamhier en nu ( indicatoren)later ( indicatoren)
Aa en Hunze51
Aalsmeer42
Aalten20
Achtkarspelen43
Alblasserdam35
Albrandswaard21
Alkmaar64
Almelo136
Almere116
Alphen aan den Rijn31
Alphen-Chaam42
Altena32
Ameland41
Amersfoort72
Amstelveen84
Amsterdam187
Apeldoorn71
Arnhem166
Assen93
Asten32
Baarle-Nassau72
Baarn43
Barendrecht53
Barneveld32
Beek (L.)92
Beekdaelen72
Beesel72
Berg en Dal62
Bergeijk11
Bergen (L.)83
Bergen (NH.)42
Bergen op Zoom138
Berkelland41
Bernheze21
Best21
Beuningen32
Beverwijk105
Bladel10
Blaricum33
Bloemendaal12
Bodegraven-Reeuwijk33
Boekel41
Borger-Odoorn103
Borne11
Borsele74
Boxtel73
Breda73
Bronckhorst71
Brummen42
Brunssum168
Bunnik11
Bunschoten63
Buren105
Capelle aan den IJssel127
Castricum01
Coevorden82
Cranendonck51
Culemborg10
Dalfsen50
Dantumadiel61
De Bilt32
De Fryske Marren52
De Ronde Venen42
De Wolden61
Delft94
Den Helder118
Deurne53
Deventer73
Diemen44
Dijk en Waard42
Dinkelland31
Doesburg105
Doetinchem62
Dongen42
Dordrecht137
Drechterland62
Drimmelen41
Dronten62
Druten51
Duiven42
Echt-Susteren114
Edam-Volendam43
Ede40
Eemnes33
Eemsdelta118
Eersel11
Eijsden-Margraten41
Eindhoven135
Elburg41
Emmen166
Enkhuizen75
Enschede115
Epe20
Ermelo41
Etten-Leur42
Geertruidenberg55
Geldrop-Mierlo42
Gemert-Bakel20
Gennep51
Gilze en Rijen31
Goeree-Overflakkee63
Goes52
Goirle21
Gooise Meren33
Gorinchem95
Gouda125
Groningen (gemeente)104
Gulpen-Wittem30
Haaksbergen30
Haarlem125
Haarlemmermeer104
Halderberge65
Hardenberg40
Harderwijk73
Hardinxveld-Giessendam51
Harlingen136
Hattem22
Heemskerk12
Heemstede33
Heerde53
Heerenveen62
Heerlen169
Heeze-Leende11
Heiloo22
Hellendoorn10
Helmond145
Hendrik-Ido-Ambacht44
Hengelo (O.)104
Het Hogeland72
Heumen00
Heusden40
Hillegom34
Hilvarenbeek22
Hilversum73
Hoeksche Waard32
Hof van Twente31
Hollands Kroon63
Hoogeveen74
Hoorn124
Horst aan de Maas31
Houten32
Huizen53
Hulst31
IJsselstein33
Kaag en Braassem32
Kampen11
Kapelle11
Katwijk43
Kerkrade157
Koggenland41
Krimpen aan den IJssel63
Krimpenerwaard21
Laarbeek00
Land van Cuijk01
Landgraaf147
Landsmeer31
Lansingerland32
Laren (NH.)34
Leeuwarden83
Leiden96
Leiderdorp63
Leidschendam-Voorburg72
Lelystad167
Leudal42
Leusden31
Lingewaard31
Lisse21
Lochem52
Loon op Zand22
Lopik42
Losser30
Maasdriel23
Maasgouw43
Maashorst30
Maassluis107
Maastricht157
Medemblik64
Meerssen41
Meierijstad40
Meppel84
Middelburg (Z.)84
Midden-Delfland13
Midden-Drenthe92
Midden-Groningen115
Moerdijk43
Molenlanden51
Montferland31
Montfoort22
Mook en Middelaar32
Neder-Betuwe103
Nederweert72
Nieuwegein72
Nieuwkoop31
Nijkerk41
Nijmegen104
Nissewaard106
Noardeast-Fryslân84
Noord-Beveland60
Noordenveld40
Noordoostpolder53
Noordwijk12
Nuenen, Gerwen en Nederwetten01
Nunspeet31
Oegstgeest24
Oirschot32
Oisterwijk11
Oldambt166
Oldebroek41
Oldenzaal21
Olst-Wijhe50
Ommen41
Oost Gelre10
Oosterhout61
Ooststellingwerf82
Oostzaan32
Opmeer31
Opsterland31
Oss53
Oude IJsselstreek72
Ouder-Amstel54
Oudewater52
Overbetuwe31
Papendrecht32
Peel en Maas62
Pekela115
Pijnacker-Nootdorp11
Purmerend83
Putten42
Raalte50
Reimerswaal64
Renkum23
Renswoude33
Reusel-De Mierden21
Rheden105
Rhenen22
Ridderkerk77
Rijssen-Holten00
Rijswijk (ZH.)96
Roerdalen61
Roermond137
Roosendaal136
Rotterdam1810
Rozendaal21
Rucphen94
Súdwest-Fryslân62
Schagen30
Scherpenzeel00
Schiedam159
Schiermonnikoog42
Schouwen-Duiveland51
's-Gravenhage (gemeente)207
's-Hertogenbosch84
Simpelveld83
Sint-Michielsgestel21
Sittard-Geleen179
Sliedrecht97
Sluis123
Smallingerland63
Soest12
Someren33
Son en Breugel03
Stadskanaal136
Staphorst62
Stede Broec75
Steenbergen73
Steenwijkerland80
Stein (L.)105
Stichtse Vecht42
Terneuzen117
Terschelling11
Texel70
Teylingen22
Tholen52
Tiel138
Tilburg156
Tubbergen51
Twenterand72
Tynaarlo52
Tytsjerksteradiel30
Uitgeest31
Uithoorn53
Urk43
Utrecht (gemeente)105
Utrechtse Heuvelrug31
Vaals73
Valkenburg aan de Geul61
Valkenswaard51
Veendam126
Veenendaal42
Veere51
Veldhoven42
Velsen64
Venlo115
Venray82
Vijfheerenlanden41
Vlaardingen188
Vlieland22
Vlissingen168
Voerendaal41
Voorne aan Zee51
Voorschoten13
Voorst51
Vught12
Waadhoeke73
Waalre11
Waalwijk74
Waddinxveen31
Wageningen74
Wassenaar42
Waterland23
Weert62
West Betuwe42
West Maas en Waal31
Westerkwartier51
Westerveld61
Westervoort94
Westerwolde132
Westland51
Weststellingwerf61
Wierden30
Wijchen50
Wijdemeren21
Wijk bij Duurstede11
Winterswijk41
Woensdrecht41
Woerden22
Wormerland21
Woudenberg21
Zaanstad146
Zaltbommel42
Zandvoort85
Zeewolde61
Zeist24
Zevenaar93
Zoetermeer126
Zoeterwoude53
Zuidplas62
Zundert40
Zutphen103
Zwartewaterland21
Zwijndrecht108
Zwolle61
Bron: CBS, regionale Monitor Brede Welvaart 2024
De kaart toont het aantal indicatoren waarvoor een gemeente behoort tot het onderste kwart van de ranglijst van gemeenten

Lagere brede welvaart in stedelijke gemeenten

Sterk en zeer sterk stedelijke gemeenten hebben over het algemeen een lagere brede welvaart dan minder stedelijke en landelijke gemeenten. Dat geldt voor de huidige generatie (de brede welvaart ‘hier en nu’) en voor de kansen van de volgende generaties (de brede welvaart ‘later’).

Dat is goed te zien in de vier grote steden, de Brabantse stedenrij (van Bergen op Zoom tot Oss) en in de steden van Zuid-Limburg (Maastricht, Roermond, Sittard-Geleen en Parkstad Limburg). Deze gemeenten tellen meer mensen met problematische geregistreerde schulden, een slechtere gezondheid en er is een hogere werkloosheid. Verder worden er hogere emissies van fijnstof gemeten. Maar er zijn ook kortere afstanden tot voorzieningen, wat bijdraagt aan hogere brede welvaart.

Op het gebied van brede welvaart ‘later’ is er sprake van minder sociale samenhang, lagere vermogens, minder natuur en minder menselijk kapitaal.

In vrijwel alle gemeenten neemt de brede welvaart eerder toe dan af

De materiële welvaart en arbeid en vrije tijd (brede welvaart ‘hier en nu’) laten in 2024 in bijna alle gemeenten een trendmatige stijging zien. Het (mediaan) besteedbaar inkomen, de nettoarbeidsparticipatie en de bevolking met minimaal een startkwalificatie nemen toe, terwijl de werkloosheid afneemt. In de brede welvaart ‘later’ nemen ook de vermogens van huishoudens en de particuliere zonne-energie toe en dalen de broeikasgasemissies per inwoner.

Naast de overwegende toename van de brede welvaart in alle regio’s, zijn er ook thema’s waarbij er een afname zichtbaar is. In de meeste gemeenten groeit de afstand tot voorzieningen en in veel gemeenten groeit het percentage met problematische geregistreerde schulden.

Opvallend is de daling van de brede welvaart ‘hier en nu’ van het thema samenleving in sterk en zeer sterk verstedelijkte gemeenten. Mensen hebben minder vaak contact met familie, vrienden of buren, er is een afname van vrijwilligerswerk en van tevredenheid met het sociale leven.