Prijs voeding met 18 procent gestegen in tien jaar

De prijzen van gezondere voedingsmiddelen zijn in tien jaar tijd met gemiddeld 21 procent gestegen. De prijsstijging van ongezondere producten was met bijna 15 procent minder groot. De laatste twee jaar stegen de prijzen van ongezonder eten op jaarbasis echter juist iets sterker dan die van de gezondere keuze.

Het Voedingscentrum heeft de productcategorieën van voedingsmiddelen en dranken -zoals het CBS die voor de consumentenprijsindex gebruikt- ingedeeld naar een gezondere en ongezondere variant. Het CBS heeft daarvoor prijsindexcijfers berekend.

Prijsstijging ongezondere producten in 2019 en 2020 iets hoger

Voedingsmiddelen waren afgelopen jaar 2,0 procent duurder dan in 2019. Ongezondere voedingsmiddelen stegen in 2020 op jaarbasis met 2,3 procent iets sterker in prijs dan gezondere voedingsmiddelen (1,8 procent). Van alle voedingsmiddelen steeg de prijs van suiker het sterkst, met 11,4 procent.

Tussen 2010 en 2020 waren er drie jaren waarin de prijsstijging van voedingsmiddelen groter was dan 2 procent, waaronder 2019 toen de btw op alle voedingsmiddelen werd verhoogd van 6 procent naar 9 procent. De prijsstijging op jaarbasis van ongezonde voedingsmiddelen was de afgelopen twee jaar groter dan die van gezondere voedingsmiddelen. Ook in 2012 en 2014 was dat het geval. In de overige zes jaren stegen gezondere voedingsmiddelen juist meer in prijs.

IJs en snoep in tien jaar goedkoper geworden

Niet alle voedingsmiddelen werden de afgelopen tien jaar duurder. IJs en snoep waren vorig jaar zelfs goedkoper dan in 2010. Suiker en sauzen stegen wel iets in prijs, maar minder dan de gemiddelde prijsstijging van voedingsmiddelen (18 procent). De prijs van boter steeg met 66 procent zeer sterk, en ook die van gerookt, gedroogd of gezouten vlees (zoals vleeswaren) steeg meer dan gemiddeld.

Gezondere producten: sterkste stijging bij eieren en melk

Van de gezondere producten zijn vooral eieren duurder geworden: de gemiddelde winkelprijs was in 2020 bijna 47 procent hoger dan in 2010. Met name rond de ontdekking van het gebruik van fipronil bij leghennen in 2017 stegen de prijzen sterker. Verse halfvolle en magere melk werd in tien jaar tijd 43 procent duurder. Vooral in 2017 nam de prijsstijging toe. De hogere winkelprijs van melk komt onder meer door gestegen prijzen bij de boeren. Daarnaast spelen handelsmarges, loonkosten en transportkosten een belangrijke rol in de ontwikkeling van de prijs die de consument voor voedingsmiddelen zoals melk betaalt.

Niet alle gezondere producten stegen sterker in prijs dan ongezondere. Zo werden sommige graanproducten zoals mengsels van bakproducten en zetmeel goedkoper en stegen andere gezondere producten maar licht in prijs.

Prijsstijging verse groente relatief laag, die van fruit relatief hoog

Verse groenten zijn in tien jaar tijd met 6 procent veel minder in prijs gestegen dan fruit. Groenteconserven werden 12 procent duurder. Vers en gekoeld fruit is in tien jaar tijd 26 procent duurder geworden, gedroogd fruit en noten stegen 29 procent in prijs. Bij fruitconserven was de prijsstijging kleiner (16 procent). De prijsontwikkeling van vers fruit en verse groenten hangt mede af van weersinvloeden. Daardoor kunnen oogsten goed of minder goed zijn en dat is van invloed op de prijs die de consument uiteindelijk betaalt. De prijs van conserven is minder vatbaar voor weersinvloeden.

Gezondere dranken ook meer in prijs gestegen

Gezondere dranken zijn in tien jaar tijd 21 procent duurder geworden, ongezondere dranken 17 procent. De relatief hoge prijsstijging van mineraalwater en frisdranken heeft te maken met een verhoging van de verbruiksbelasting in 2016. Kraanwater, dat niet tot de voedingsmiddelen wordt gerekend, was afgelopen jaar 4,1 procent duurder dan in 2010.

Bestedingen aan voeding

Uit gegevens van het CBS blijkt dat consumenten in 2019 12,8 procent van hun bestedingen uitgaven aan voedingsmiddelen en dranken voor thuisgebruik. Dat komt neer op gemiddeld 7,18 euro per inwoner per dag. Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD) heeft berekend dat een gemiddelde volwassene voor 6,27 euro per dag gezond kan eten (volgens de Schijf van Vijf). Afhankelijk van geslacht, leeftijd en grootte van het huishouden is dat bedrag lager of hoger.