Detailhandel verkocht minder in eerste kwartaal, maar zette meer om

© CBS
De detailhandel zette in het eerste kwartaal van 2023 bijna 8 procent meer om dan in dezelfde periode een jaar eerder. Deze toename komt door hogere prijzen. Het volume (omzet gecorrigeerd voor prijsstijgingen) was ruim 3 procent lager. Er waren in de detailhandel meer faillissementen dan in de voorgaande kwartalen. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe kwartaalcijfers over de detailhandel.

Omzet detailhandel (koopdaggecorrigeerd)
JaarKwartaalOmzet (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Volume (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
20181e kwartaal2,82,4
20182e kwartaal4,13,9
20183e kwartaal3,12,9
20184e kwartaal3,42,5
20191e kwartaal3,22,4
20192e kwartaal2,52,3
20193e kwartaal3,41,9
20194e kwartaal3,82,7
20201e kwartaal3,92,4
20202e Kwartaal6,03,7
20203e kwartaal8,97,0
20204e kwartaal4,32,5
20211e kwartaal-0,6-2,3
20212e kwartaal8,27,6
20213e kwartaal3,42,4
20214e kwartaal6,13,6
2022*1e kwartaal14,19,8
2022*2e kwartaal4,0-2,4
2022*3e kwartaal4,9-2,9
2022*4e kwartaal8,0-2,3
2023*1e kwartaal7,9-3,2
*voorlopige cijfers

De detailhandelsomzet was voor het achtste kwartaal op een rij hoger dan een jaar eerder. Vanaf het tweede kwartaal van 2022 werd er echter minder verkocht vergeleken met een jaar eerder. De omzetstijging kwam vanaf dat kwartaal door hogere prijzen.

Vooral doe-het-zelfwinkels verkopen minder

In de foodsector nam de omzet met 9 procent toe ten opzichte van een jaar eerder, maar het volume van de verkopen daalde met 5 procent. Vooral supermarkten behaalden een hogere omzet. Ook speciaalzaken, zoals slagerijen en kaaswinkels, zetten meer om (1 procent). Het volume daalde met 11 procent.

In de non-foodsector nam de omzet met bijna 8 procent toe ten opzichte van een jaar eerder. Dit kwam door hogere prijzen. Het volume van de verkopen in de non-foodsector daalde met bijna 1 procent. Vooral doe-het-zelfwinkels verkochten minder. Het volume was daar 11 procent kleiner, waardoor de omzet 3 procent lager was dan een jaar eerder.

Omzet detailhandel (koopdaggecorrigeerd), 1e kwartaal 2023*
OmschrijvingOmzet (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Volume (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
Detailhandel7,9-3,2
Winkels in voeding en genotmiddelen9,3-5,0
Supermarkten10,5-4,3
Voedingspeciaalzaken1,0-10,7
Non-food7,6-0,9
Kledingwinkels13,53,1
Meubels en woninginrichting10,00,6
Winkels in schoenen en lederwaren9,33,5
Drogisterijen8,4-1,0
Recreatie-artikelen7,51,6
Consumentenelektronica, witgoed4,3-2,7
Doe-het-zelfwinkels, keukens, vloeren-2,7-10,9
*voorlopige cijfers

Gemengd beeld bij online omzet

In het eerste kwartaal van 2023 nam de online omzet van detailhandelaren af met ruim 1 procent ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. De internetverkopen kunnen worden gesplitst in webwinkels die uitsluitend online verkopen en multichannelers, die zowel online als via winkels verkopen. Winkels die zowel online als in fysieke winkels verkopen, boekten 10 procent minder online omzet. Bij winkels die alleen online verkopen was de omzet bijna 6 procent hoger.

Internetverkopen detailhandel (excl. tankstations en apotheken)
JaarKwartaalDetailhandel (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Multichannelers (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Postorderbedrijven, webwinkels (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
20181e kwartaal21,125,618,4
20182e kwartaal18,025,413,4
20183e kwartaal17,728,711,7
20184e kwartaal15,625,89,6
20191e kwartaal16,623,612,3
20192e kwartaal18,423,314,9
20193e kwartaal17,621,814,9
20194e kwartaal15,717,714,3
20201e kwartaal21,626,018,6
20202e kwartaal55,468,545,7
20203e kwartaal38,147,631,7
20204e kwartaal55,070,644,0
20211e kwartaal85,5122,458,7
20212e kwartaal17,318,216,5
20213e kwartaal11,59,613,0
20214e kwartaal5,01,87,6
20221e kwartaal*-18,3-28,0-8,5
20222e kwartaal*-8,3-12,8-4,4
20223e kwartaal*5,87,74,4
20224e kwartaal*0,7-1,52,4
20231e kwartaal*-1,3-9,95,5
*voorlopige cijfers

86 faillissementen

In het eerste kwartaal van 2023 werden in de detailhandel 86 faillissementen uitgesproken. Dit is meer dan twee keer zoveel als in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. In het derde kwartaal van 2021 was het aantal faillissementen in de detailhandel zeer laag (19). Sindsdien is het aantal faillissementen inmiddels zes kwartalen op een rij toegenomen.

Faillissementen detailhandel
JaarKwartaalUitgesproken faillissementen
20181e kwartaal100
20182e kwartaal92
20183e kwartaal75
20184e kwartaal94
20191e kwartaal83
20192e kwartaal98
20193e kwartaal99
20194e kwartaal89
20201e kwartaal97
20202e kwartaal96
20203e kwartaal67
20204e kwartaal49
20211e kwartaal46
20212e kwartaal38
20213e kwartaal19
20214e kwartaal34
20221e kwartaal36
20222e kwartaal46
20223e kwartaal47
20224e kwartaal64
20231e kwartaal*86
*voorlopige cijfers

Verwachte prijsstijgingen

In de Conjunctuurenquête Nederland (COEN) worden ondernemers elk kwartaal gevraagd naar de ontwikkelingen van de afgelopen tijd en de verwachtingen voor de komende maanden. Aan het begin van het tweede kwartaal 2023 oordeelden detailhandelaren licht negatief over het economisch klimaat in de komende 3 maanden. Per saldo 4 procent van de ondernemers verwacht een verslechtering van het economisch klimaat. Per saldo 28 procent van de ondernemers in de detailhandel verwacht dat de prijzen in komende 3 maanden verder zullen stijgen. Deze groep is wel aanzienlijk kleiner dan in de voorgaande kwartalen.

Prijsontwikkeling in de komende 3 maanden volgens detailhandelaren (niet seizoengecorrigeerd)
JaarKwartaalSaldo ondernemers die prijsstijging/-daling verwachten (% saldo ondernemers die prijsstijging of -daling verwachten)
20181e kwartaal3,0
20182e kwartaal4,6
20183e kwartaal-2,9
20184e kwartaal7,0
20191e kwartaal29,6
20192e kwartaal4,5
20193e kwartaal0,1
20194e kwartaal4,9
20201e kwartaal6,9
20202e kwartaal-2,3
20203e kwartaal-2,5
20204e kwartaal0,3
20211e kwartaal0,9
20212e kwartaal5,6
20213e kwartaal16,5
20214e kwartaal35,0
20221e kwartaal35,3
20222e kwartaal60,1
20223e kwartaal51,6
20224e kwartaal63,6
20231e kwartaal51,6
20232e kwartaal28,3
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW