Verkeerprestaties bestelauto's

Wat behelst het onderzoek

Doel

Samenstellen van overzichten over de verkeersprestaties (in voertuigkilometers) per jaar van bestelauto’s met een Nederlands kenteken, uitgesplitst naar kenmerken van het voertuig.

Doelpopulatie

Alle bestelauto’s die met een geldig Nederlands kenteken die zijn toegelaten tot het verkeer op de openbare weg, inclusief:

Bestelauto’s die in (een deel van) het jaar behoren tot de bedrijfsvoorraad.
Bestelauto’s die slechts een deel van het jaar actief zijn op het wegennet, zoals nieuwe of geïmporteerde voertuigen en voertuigen die gedurende het jaar zijn gesloopt of geëxporteerd.

Uitgesloten zijn:

Bijzondere kentekens zoals omschreven in artikel 4 van Hoofdstuk 2 van het Kentekenreglement, met uitzondering van die welke worden genoemd in lid 5 (ZZ-kentekens).
Kentekens die zijn afgegeven voor voertuigen in gebruik bij de Nederlandse strijdkrachten en bij in Nederland gelegerde militaire organisaties (NATO, AFNORTH e.d.).

Statistische eenheid

Bestelauto’s met een Nederlands kenteken.

Aanvang onderzoek

Het onderzoek op basis van kilometerstanden registraties is voor het eerst uitgevoerd voor het verslagjaar 2001. Van 2001 tot en met 2011 zijn gebaseerd op kilometerstandenregistraties uit de NAP (Nationale AutoPas) en vanaf 2012 op kilometerregistraties uit OKR (OnlineKilometerRegistratie) van de RDW (Dienst Wegverkeer).

Frequentie

Jaarlijks.

Publicatiestrategie

De oudere jaren zijn definitief en de twee meest recente jaren blijven voorlopig. Ieder jaar wordt het meest recente verslagjaar toegevoegd en het verslagjaar ervoor herzien.

Hoe wordt het uitgevoerd

Soort onderzoek

De populatie van een bepaald verslagjaar bestaat uit alle bestelwagens die in dat betreffende jaar op de weg kunnen zijn geweest. Dit zijn de voertuigen in uit het register van de RDW op 1 januari, inclusief de bedrijfsvoorraad van 1 januari en de uitval van het jaar ervóór. Voorbeeld: voor de berekening van verkeersprestaties over verslagjaar 2013 zijn de volgende gegevens gebruikt: de populatie van 2013 bestaande uit alle bestelwagens die in het register van de RDW op 1 januari 2014 voorkomen, inclusief de bedrijfsvoorraad op 1 januari 2014 en de uitval (sloop, export en diefstal) van 2013. Dit omvat alle voertuigen die in 2013 op de weg kunnen zijn geweest. Uit het OnlineKilometerRegistratie bestand van de RDW zijn de kentekens van de totale populatie bestelauto’s verrijkt met kilometerstanden en bijbehorende registratiedatums.. Op basis van de verschillen tussen kilometerstanden van twee opeenvolgende peildata zijn de afgelegde kilometers voor de periode tussen de peildata berekend. Hiermee zijn jaarkilometrages berekend voor alle voertuigen. Deze jaarkilometrages worden gebruikt om de verkeersprestaties te schatten van de verschillende soorten voertuigcategorieën. Omdat het OKR een historisch bestand betreft kunnen met behulp van één bestand meerdere kalenderjaren worden berekend. Met het integrale bestand (OKR) van 2014 zijn verslagjaren 2012 en 2013 berekend. Voor de jaren 2001 t/m 2011 waren de cijfers gebaseerd op een steekproef uit het register van de Nationale AutoPas.

Waarnemingsmethode

Secundaire waarneming waarbij gebruik wordt gemaakt van de registers van de RDW. Het betreft hier het kentekenregister en de OKR. Voor verslagjaar 2011 en eerder werden het kentekenregister van de RDW en het register van de NAP gebruikt.

Berichtgevers

Vanaf 1 januari 2014 is het terugdraaien van de kilometerteller van personenauto’s en lichte bedrijfsvoertuigen strafbaar gesteld bij wet. Hierin is ook geregeld dat bij meer momenten de kilometerstand van een voertuig verplicht moet worden ingevoerd in een tellerstandendatabase. Deze momenten zijn:
Apk, opname in bedrijfsvoorraad, tenaamstelling verkoop, inbouw van LPG-installaties/tachografen/alcoholsloten/taxiboordcomputers, export, demontage/sloop en werkplaatsbezoeken met een factuurbedrag vanaf 150 euro (incl. BTW).
De registratie van kilometerstanden wordt vanaf de invoering van deze wet door de RDW uitgevoerd. Vóór deze datum werden kilometerstanden door de stichting NAP bijgehouden.

Controle- en correctiemethoden

In het NAP-register zijn geen standen meer beschikbaar van voertuigen die vóór 2007 zijn gesloopt, geëxporteerd of gestolen. Bij de berekening van de verkeersprestaties wordt voor ontbrekende voertuigen gecorrigeerd.

Steekproefomvang

De steekproef van kentekens wordt getrokken uit het register van de RDW (Dienst Wegverkeer). De steekproef van

medio 2008 bedroeg 152.129 kentekens

medio 2009 bedroeg 192.657 kentekens

medio 2010 bedroeg 183.472 kentekens

medio 2011 bedroeg 189.365 kentekens

medio 2012 bedroeg 183.686 kentekens

medio 2013 bedroeg 196.722 kentekens.

Onderverdelingen

Voertuigkilometers van Nederlandse bestelwagens zijn uitgesplitst naar Nederlandse voertuigen op Nederlands grondgebied en Nederlandse voertuigen op buitenlands grondgebied. Daarnaast zijn er cijfers van de totale afstand afgelegd op Nederlands grondgebied. Hierbij is onderscheid gemaakt naar kilometers afgelegd door Nederlandse en buitenlandse voertuigen.
Bestelauto’s worden hoofdzakelijk regionaal gebruikt, de gemiddelde dagafstand is 32 kilometer. Bestelauto’s worden onder andere gebruikt door bouwvakkers, handelaren, technici, catering personeel, verzorgend personeel, voor pakketbezorging enz. In tegenstelling tot vervoerders die vrachtwagens en trekkers voor opleggers gebruiken, maken bestuurders van bestelauto’s gemiddeld niet zulke verre reizen en, als ze de grens oversteken wordt dit vaak beperkt tot grensverkeer. Dit geldt niet alleen voor het gebruik van Nederlandse bestelauto’s maar ook voor buitenlandse bestelauto’s. Helaas zijn er geen gegevens over de gereden kilometers met buitenlandse bestelauto’s op Nederlands grondgebied. Daarom wordt verondersteld dat de voertuigkilometers gereden door Nederlandse bestelauto’s buiten Nederland, min of meer gelijk zijn aan die van de buitenlandse bestelauto’s op Nederlands grondgebied. Uit de enquête goederenvervoer over de weg (Statistiek van het wegvervoer) en de nieuwe bestelauto enquête is afgeleid welk aandeel van de kilometers van Nederlandse bestelauto’s in het buitenland wordt gereden. Volgens de aanname zoals hierboven beschreven, is het totaal aantal kilometers van buitenlandse voertuigen op Nederlands grondgebied gelijk aan de kilometers van Nederlandse voertuigen in het buitenland.
Voor de hierboven genoemde uitsplitsingen zijn naast de informatie uit de NAP en OKR diverse andere bronnen gebruikt, namelijk:

statistiek van het wegvervoer en de bestelauto-enquête
wegvervoergegevens van Eurostat

Ophoging

Niet alle kentekens van bestelauto’s komen voor in het OKR-register. Zo kan het bijvoorbeeld voorkomen dat een nieuwe auto na verkoop nog niet in de garage is geweest en er dus geen stand opgenomen is in OKR. Ook kan het voorkomen dat in en of na het verslagjaar nog geen kilometerstand geregistreerd is. In deze voorbeelden kan er dus geen jaarkilometrage geschat worden. Bij de ophoging worden de resultaten van de responsaantallen ‘vertaald’ naar de aantallen in het totale voertuigpark. Voor het schatten/ophogen van de jaarkilometrages wordt onder meer de ratioschatter toegepast. Deze ratioschatter corrigeert voor de scheefheid van het aantal dagen dat voertuigen aan het verkeer deelnemen. De jaarkilometrage van een voertuig hangt samen met het aantal dagen dat het voertuig aan het verkeer heeft deelgenomen. Tevens wordt hiermee gecorrigeerd voor het minder beschikbaar zijn van kilometerstanden van de nieuwste voertuigen en voor de bedrijfsvoorraad.

Wat is de kwaliteit van de uitkomsten

Nauwkeurigheid

Steekproefmarges
Cijfers vanaf verslagjaar 2012 zijn berekend op basis van een integraal bestand. Omdat het nu een integrale waarneming betreft zijn er vanaf dit verslagjaar ook geen steekproefmargesmeer. Wel is er nog steeds sprake van ontbrekende gegevens en uitval van kilometergegevens door fouten. Hierdoor zijner nog kleine marges.
Tot verslagjaar 2012 was er wel nog sprake van een steekproef
Bij steekproefonderzoek wordt slechts van een deel van de populatie informatie verkregen. De geschatte uitkomsten op basis van de steekproefgegevens zullen niet exact gelijk zijn aan de werkelijke uitkomsten en hebben dus een onnauwkeurigheidsmarge. De relatieve marges van de totale verkeersprestatie bedragen in:

2008: 0,5 procent
2009: 0,5 procent
2010: 0,5 procent
2011: 0,5 procent
In de BVE van 1993 waren de marges voor bestelauto’s 3,4%.

Aannames bij schatten kilometrages
Behalve steekproefmarges (vóór 2012) en marges die ontstaan door ontbrekende gegevens, zijn er ook aannames gedaan bij het schatten van de jaarkilometrages. Deze hebben een grotere invloed op de nauwkeurigheid dan de nauwkeurigheidsmarges. Zo worden bijvoorbeeld extreem hoge kilometerstanden niet meegenomen en worden bij het ontbreken van een kilometerstand gegevens bijgeschat op basis van voorgaande standen. Ook wordt er gecorrigeerd voor kilometerstanden die niet oplopend zijn (trendbreuk).

Volgtijdelijke vergelijkbaarheid

Tot en met 1993 zijn de verkeersprestaties van bestelauto’s bepaald op basis van de vierjaarlijkse bedrijfsvoertuigenenquête (BVE). De BVE is nu niet meer beschikbaar. De laatste (gepubliceerde) uitvraag voor de BVE was in 1993 (Het bezit en gebruik van bedrijfsvoertuigen 1993, CBS, Voorburg/Heerlen, 1994). De gegevens van 2001 tot en met 2011 zijn gebaseerd op een steekproef uit het NAP-register. In de tussenliggende periode van 1994 tot en met 2000 zijn de verkeersprestaties van bestelauto’s geschat door interpolatie tussen het BVE-niveau van 1993 en gegevens uit het NAP-register van 2001. Vanaf verslagjaar 2012 zijn de cijfers gebaseerd op het OKR-register met alle kilometerstanden.Vanaf 2001 is de hierboven beschreven methodiek gebruikt. In verband met het gebruik van nieuwe (integrale) bronbestanden (RDW) voor de jaren 2012 en 2013, is een trendbreuk in de cijfers ontstaan tussen 2011 en 2012. De trendbreuk is gecorrigeerd door de historische reeks voor de jaren 1990-2011 aan te passen, waarbij voor de bestelauto’s van 9 jaar en ouder de cijfers met 2 procent naar beneden zijn bijgesteld. Hierdoor zijn ook de totale kilometers gewijzigd (max. -0,6 procent).

Smoothing effect

Verkeersprestaties berekend op grond van de kilometerstand-gegevens zijn onderhevig aan een smoothing effect. Afgelegde kilometers voor één voertuig zijn berekend op basis van de verschillen tussen kilometerstanden van twee opeenvolgende peildata en omgerekend naar een gemiddeld kilometrage per dag. De periode tussen de twee peildata valt echter zelden volledig samen met de verslagperiode (kalenderjaar). Een voorbeeld: als de kilometerstand van een bestelauto wordt opgenomen op 1 juni 2011, 1 juni 2012 en 1 juni 2013, wordt de jaarkilometrage van verslagjaar 2012 deels gevormd door dagkilometrages gebaseerd op de peilstanden tussen 1 juni 2011 en 1 juni 2012 en deels door de dagkilometrages gebaseerd op de peilstanden tussen 1 juni 2012 en 1 juni 2013. Doordat gemiddelde dagkilometrages worden meegenomen, die berekend zijn op basis van periodes die zich uitstrekken over eerdere en latere jaren dan de verslagperiode treedt een smoothing effect op. De jaarlijkse variatie wordt hierdoor afgevlakt.

Definities

Verkeersprestatie

De afgelegde afstand door (motor)voertuigen gedurende een bepaalde periode uitgedrukt in voertuigkilometers.

Voertuigkilometer

De uniforme maateenheid voor de verkeersprestatie overeenkomend met de door één (motor)voertuig afgelegde afstand van één kilometer.

Bestelauto's

Een bedrijfsvoertuig, ingericht voor het vervoer van goederen, waarvan het leeg gewicht vermeerderd met het laadvermogen (toegestane maximum massa) ten hoogste 3500 kg bedraagt.
Bestelwagens ontworpen en voornamelijk gebruikt voor goederenvervoer, pick-ups en kleine vrachtwagens met een brutogewicht van niet meer dan 3500 kg vallen hieronder.

Leeftijd voertuig

De leeftijd van het voertuig is afgeleid van het bouwjaar van het voertuig.