Monitor detailhandel tweede kwartaal 2012

Na zeven kwartalen met omzetgroei moest de detailhandel in het tweede kwartaal van 2012 met minder omzet genoegen nemen dan een jaar eerder. De afname bedraagt ongeveer 2 procent en is toe te rekenen aan een verminderde verkoop. Het volume kromp harder dan dat de prijzen stegen. Consumenten zijn somber over de economie en hun eigen financiële situatie. Het vertrouwen evenaarde in het tweede kwartaal het dieptepunt uit 2003. Huishoudens besteedden, mede door een koopkrachtdaling, minder aan goederen en diensten dan een jaar eerder. Het aantal faillissementen in de detailhandel nam af in vergelijking met vorig kwartaal. Toch ligt dit aantal nog steeds hoger dan in de afgelopen jaren. De vraag naar personeel in de detailhandel nam dit kwartaal toe. Het aantal openstaande en ontstane vacatures steeg licht in vergelijking met een kwartaal eerder. Ook het aantal vervulde vacatures nam enigszins toe.

Minder omzet detailhandel door sterke volumekrimp

In het tweede kwartaal van 2012 was de omzet van de detailhandel 2,0 procent lager dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Dit betreft de eerste omzetdaling sinds het tweede kwartaal van 2010. De omzetafname werd veroorzaakt doordat het volume circa 4 procent kleiner was dan vorig jaar. Daarmee kromp het volume bijna net zo sterk als in de vier kwartalen van 2009. Ook van medio 2010 tot en met het eerste kwartaal van 2012 was er een teruggang in het volume, maar steeg de omzet in deze kwartalen nog wel. Hogere prijzen konden toen het volumeverlies nog compenseren. Ook in het tweede kwartaal stegen de prijzen (2,0 procent). Deze stijging was echter onvoldoende om een omzetdaling te voorkomen. Vooral in april (-9,4 procent) werd er in de detailhandel minder omzet behaald dan een jaar eerder. Dit kwam voornamelijk doordat het koopdagenpatroon minder gunstig uitpakte dan vorig jaar. In mei en juni nam de omzet weer enigszins toe.

Omzetontwikkeling detailhandel

Consumptie huishoudens krimpt al een jaar

Huishoudens besteedden in het tweede kwartaal 1,3 procent minder aan goederen en diensten dan in het tweede kwartaal van 2011. De consumptieve bestedingen zijn al vier kwartalen op rij lager dan een jaar eerder. De cijfers over de binnenlandse consumptie zijn gecorrigeerd voor prijsveranderingen.
De krimp van de consumptie hangt samen met de negatieve ontwikkeling van het beschikbaar inkomen van huishoudens. Dit daalde in 2011, na correctie voor inflatie, voor het vierde jaar op rij. Ook in 2012 staat de koopkracht onder druk. Loon uit arbeid is voor veel huishoudens de belangrijkste bron van inkomen. In de eerste helft van 2012 was de cao-loonstijging niet groot genoeg om de inflatie te compenseren.

Binnenlandse consumptie door huishoudens (volume)

Nederlandse consument pessimistisch

De stemming onder Nederlandse consumenten is nog steeds negatief. In juni 2012 evenaarde de indicator van het consumentenvertrouwen met -40 het dieptepunt uit juli 2003. In juli verbeterde de indicator met 8 punten, naar -32. In augustus veranderde de stemming nagenoeg niet. Ook na de verbetering in juli is het vertrouwen erg laag. Het gemiddelde over de afgelopen twintig jaar staat op -8.
Consumenten zijn het meest somber over de economie. Deze deelindicator stond in juni op -65. In juli volgde een aanzienlijke verbetering (+15 punten) en in augustus veranderde de stemming weinig. De indicator van de koopbereidheid daalde in juni naar -23. In juli en augustus was de koopbereidheid met -19 en -20 iets minder laag. De koopbereidheid van consumenten wordt afgeleid uit hun mening over de vraag of de tijd gunstig is voor het doen van grote aankopen en uit hun oordeel over de eigen financiële situatie.

Koopbereidheid consumenten (seizoengecorrigeerd, ultimo kwartaal)

Iets meer openstaande vacatures

In het tweede kwartaal van 2012 is het aantal openstaande vacatures opgelopen tot 11,9 duizend. Het aantal vacatures was in de eerste drie maanden van 2012 bijna 3 procent lager. Ten opzichte van het tweede kwartaal van 2011 kwam het aantal openstaande vacatures echter bijna 16 procent lager uit.
Ook het aantal ontstane (+18 procent) en vervulde vacatures (+14 procent) zijn in vergelijking met het eerste kwartaal van 2012 toegenomen. In de voorgaande jaren nam het aantal ontstane en vervulde eveneens toe in het tweede kwartaal.

Aantal openstaande vacatures

Aantal faillissementen detailhandel nog steeds hoog

In het tweede kwartaal van 2012 is het aantal uitgesproken faillissementen in de detailhandel iets afgenomen ten opzichte van een kwartaal eerder. Van april tot en met juni werden er 200 faillissementen uitgesproken. In het eerste kwartaal kwam het aantal faillissementen nog uit op 211. Vooral in april (46) was het aantal uitgesproken faillissementen aan de lage kant. In mei (69) en in juni (85) werden er meer faillissementen uitgesproken dan in april. In vergelijking met voorgaande jaren ligt in het tweede kwartaal van 2012 het aantal faillissementen, net als in het eerste kwartaal van dit jaar, wel hoger dan in de voorgaande 20 jaar.

Uitgesproken faillissementen detailhandel

Foodsector

Groei omzet foodwinkels door hogere prijzen

In het tweede kwartaal van 2012 was de omzet van de voedings- en genotmiddelenwinkels 1,4 procent hoger dan in dezelfde periode een jaar eerder. Al twee jaar lang laat deze branche ieder kwartaal een omzetstijging zien. De omzetgroei in het tweede kwartaal van 2012 was toe te schrijven aan hogere prijzen (+1,6 procent). Er werden iets minder artikelen verkocht dan een jaar geleden (-0,2 procent). De groei in deze sector komt doordat supermarkten meer omzet behaalden (+1,8 procent). De speciaalzaken noteerden door een kleiner volume wederom een omzetdaling (-2,0 procent).

Omzetontwikkeling foodsector

Non-foodsector

Omzet non-foodsector neemt fors af

De omzet van non-foodwinkels is in het tweede kwartaal van 2012 sterk gekrompen. In vergelijking met hetzelfde kwartaal vorig jaar kwam de omzet 4,7 procent lager uit. Dit is de sterkste krimp sinds de omzetdaling in het laatste kwartaal van 2009. De omzet is afgenomen doordat er minder producten zijn verkocht (-6,0 procent). Het volume in de winkels in non-foodartikelen loopt al sinds 2011 terug. Vooral de winkels in woninginrichtingartikelen en in doe-het-zelfartikelen behaalden minder omzet. Na zes kwartalen met omzetdalingen groeide de omzet van de winkels in consumentenelektronica in het tweede kwartaal van 2012 wel weer licht.

Omzetontwikkeling non-foodsector

Omzet postorderbedrijven en internetwinkels blijft toenemen

De postorderbedrijven en internetwinkels laten in het tweede kwartaal van 2012 een omzetgroei van 7,2 procent zien ten opzichte van dezelfde periode een jaar geleden. De groei werd daarbij in de loop van het tweede kwartaal steeds sterker. In april wisten deze bedrijven hun omzet met ruim 4 procent te verhogen, in juni was de omzetstijging opgelopen tot bijna 9 procent. Daarbij werd deze branche in april niet getroffen door de flinke omzetdalingen die bij veel reguliere winkelbranches wel voorkwamen.

Omzetontwikkeling detailhandel via postorder en internet

Meer cijfers staan op de themapagina’s Handel en horeca, Inkomen en bestedingen.