Bevolking grote steden verandert in hoog tempo

In de periode 1995-2003 is de samenstelling van de bevolking in de vier grote steden sterk veranderd. Het aandeel autochtonen is afgenomen van 64 naar 57 procent. Het aandeel allochtonen is opgelopen tot 43 procent, waarvan 31 procent afkomstig uit niet-westerse landen.

Deze ontwikkeling ontstaat vooral doordat autochtonen verhuizen naar andere gemeenten en allochtonen zich vanuit het buitenland in de grote steden vestigen. Ook is bij de autochtone stedelijke bevolking geen sprake meer van groei door natuurlijke aanwas, integendeel.

Aandeel niet-westerse allochtonen in de vier grote steden

Lichte toename bevolking grote steden

Vanaf midden jaren zestig kenden vooral Amsterdam, Rotterdam en Den Haag een lange periode van bevolkingsverlies. Deze kwam eind jaren tachtig ten einde. De bevolking in Amsterdam en Rotterdam nam weer iets toe. Ook de laatste jaren is er weer enige groei. In de gemeenten Den Haag en Utrecht komt de groei overigens vooral door wijzigingen van gemeentegrenzen.

Bevolking in de vier grote steden, 1950-2003

Bevolking oude stedelijke gebied groeit nauwelijks

De totale bevolking van de vier grote steden is mede door de wijziging van gemeentegrenzen tussen 1995 en 2003 toegenomen met 66 duizend. Uitgaande van het stadsgebied zoals het in 1995 was, bedroeg de bevolkingsgroei slechts 19 duizend. Achter deze kleine groei gaat echter een grote verandering in samenstelling schuil.

Autochtonen gaan, allochtonen komen

Uit de vier oorspronkelijke stadsgebieden zijn in de periode 1995-2003 per saldo 89 duizend autochtonen vertrokken. De meesten gingen naar een andere gemeente in Nederland. De niet-westers allochtone bevolking nam door verhuizingen juist met 54 duizend toe en de westers allochtone bevolking met 9 duizend. Dit is vrijwel volledig het gevolg van migratie uit het buitenland. Het vertrek van autochtonen wordt daarmee voor 70 procent gecompenseerd door voornamelijk niet-westerse allochtonen.

Bevolkingsontwikkeling vier grote steden 1995-2003 (stadsgebied 1995)

Bevolkingsaanwas versterkt de ontwikkeling

De autochtone bevolking in de vier grote steden is in de periode 1995-2003 extra gekrompen doordat het aantal overledenen het aantal geboorten met 40 duizend overtrof. Bij niet-westerse allochtonen leidde de natuurlijke aanwas juist tot een extra groei van 85 duizend inwoners. In de oorspronkelijke stadgebieden van ‘de grote vier’ is het aantal autochtonen afgenomen met 129 duizend, terwijl het aantal allochtonen toenam met 139 duizend.

Jan Latten en Han Nicolaas

Bron: Bevolkingstrends, tweede kwartaal 2004