Nederlanders tevreden, maar grote contrasten tussen groepen

Ook in tijden van economische teruggang zijn de meeste Nederlanders tevreden over veel aspecten die de kwaliteit van leven bepalen. Ze zijn tevreden over hun woning en hun leefomgeving, maar ook over hun sociale contacten en de omstandigheden op het werk.  Hoogopgeleiden steken hierbij wel aanzienlijk gunstiger af dan laagopgeleiden: zij leven langer en met minder lichamelijke beperkingen. Ook hebben hoogopgeleiden duidelijk meer vertrouwen dan laagopgeleiden in andere mensen, de politiek en instituties.
Dit is te vinden in het boek De Nederlandse Samenleving 2010 dat vandaag verschijnt. Aan de hand van negen dimensies van de kwaliteit van leven schetst het CBS een actueel beeld van welvaart en welzijn van Nederlandse burgers, met oog voor verschillen tussen bevolkingsgroepen en regio’s.

Bevolking groeit sterker dan verwacht

De Nederlandse bevolking is in 2009 sterker gegroeid dan aanvankelijk werd verondersteld en telde op 1 januari 2010 16,6 miljoen mensen. De immigratie nam niet af zoals verwacht, maar juist toe, terwijl de emigratie sterker daalde dan verwacht. Halverwege 2009 begon het geboortecijfer te dalen. Hierbij speelt mogelijk de vertraagde reactie op de economische crisis een rol.
Regionaal zijn er grote verschillen in bevolkingsgroei. Sommige regio’s zagen de bevolking in de afgelopen jaren zelfs krimpen.

Inkomensongelijkheid licht gestegen, bijna 18 duizend daklozen

De inkomensongelijkheid is in Nederland sinds 2006 licht gestegen, maar in vergelijking met andere Europese landen is die toename gering. Het aandeel huishoudens onder de lage-inkomensgrens is licht gestegen tot 8 procent, nadat het sinds begin van de jaren negentig van de vorige eeuw vrijwel continu daalde. Naar schatting telde Nederland begin 2009 bijna 18 duizend daklozen.

Mannen, jongeren en niet-westerse allochtonen kwetsbaar tijdens recessie

Sinds het najaar van 2008 liep de werkloosheid in Nederland op. Vanaf het tweede kwartaal van 2010 is aan de stijging van de werkloosheid een einde gekomen. Vooral mannen, jongeren en niet-westerse allochtonen verloren hun baan en stroomden naar de WW. Jongeren met een startkwalificatie vinden vaker werk dan jongeren zonder startkwalificatie. Het aantal jongeren dat geen startkwalificatie heeft en ook geen onderwijs meer volgt, is flink gedaald. Allochtonen verlaten de school vaker voortijdig dan autochtonen, maar het verschil wordt kleiner.

Opleidingsniveau stijgt, meeste werknemers tevreden met werk

Het opleidingsniveau van Nederlanders is in het afgelopen decennium aanzienlijk gestegen. Meisjes volgen tegenwoordig vaak een hogere opleiding in het voortgezet onderwijs, maar ook jongens leren vaak langer door en stapelen meer diploma’s. Mannen zijn nog altijd hoger opgeleid dan vrouwen, maar vrouwen maken een inhaalslag.
De meeste werknemers zijn tevreden met hun werk. Het percentage dat door wil werken tot 65 jaar is in de laatste vier jaar verdubbeld. Ruim vier op de tien werknemers willen doorwerken. Bij ouderen is die bereidheid overigens geringer dan bij jongeren.

Hoogopgeleiden leven aanzienlijk langer dan laag opgeleiden

De sterfte is zowel onder mannen als onder vrouwen de laatste jaren flink gedaald. De sterfte aan hart- en vaatziekten is in de afgelopen dertig jaar gehalveerd. Het aantal patiënten met artrose, kanker en hartritmestoornissen neemt toe.
De levensverwachting stijgt nog steeds. Het verschil in levensverwachting tussen mannen en vrouwen neemt de laatste jaren wat af. Mannen leven langer zonder lichamelijke beperkingen dan vrouwen.
Hoogopgeleiden die nu 65 jaar worden, leven gemiddeld vier jaar langer dan laagopgeleiden. Zij leven ook aanzienlijk langer zonder lichamelijke beperkingen.

Ouderen en laagopgeleiden hebben minder vertrouwen

De meeste Nederlanders zijn erg tevreden met de contacten die zij hebben met familie, vrienden en buren. Slechts 2 procent voelt zich sociaal geïsoleerd. Het vertrouwen in andere mensen is bij laagopgeleiden duidelijk lager dan bij hoogopgeleiden. Sinds 2002 is, in het algemeen, het vertrouwen in andere mensen licht toegenomen.
Vooral ouderen en laagopgeleiden hebben weinig vertrouwen dat ze invloed kunnen uitoefen op de politiek. Zij hebben ook minder vertrouwen dan jongeren en hoogopgeleiden in de democratie en in instituties als de NAVO, de Europese Unie, de Tweede Kamer en het leger.

Minder criminaliteit, vooral jonge vrouwen voelen zich onveilig

De geregistreerde criminaliteit is sinds 2005 gedaald. Ook de onveiligheidsgevoelens van de Nederlanders daalden in de jaren 2005-2008. Deze daling zette niet door in 2009. In dat jaar voelde een kwart van de Nederlanders zich wel eens onveilig. Dit doet zich het sterkst voor bij jonge vrouwen.
Zowel de onveiligheidsgevoelens als de slachtofferpercentages blijven in de stedelijke regio’s hoger dan in de landelijke gebieden.

Veel Nederlanders tevreden met de woonomgeving, meer verloedering in de Randstad

De overgrote meerderheid van de Nederlanders is tevreden met de eigen woonomgeving en over de sociale cohesie in de buurt. Het onderhoud van de buurt en de groenvoorzieningen stemmen tot tevredenheid, maar dat geldt minder voor de voorzieningen voor de jeugd. Mensen in de Randstad ervaren meer overlast en verloedering dan mensen in de landelijke gebieden.