Zuivering van stedelijk afvalwater

Wat behelst het onderzoek

Doel

Het verkrijgen van gegevens over de zuivering van afvalwater in rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi's). In deze installaties wordt het afvalwater van huishoudens en bedrijven gezuiverd.

Doelpopulatie

Alle rioolwaterzuiveringsinstallaties in Nederland. Het onderzoek geeft informatie over technische kenmerken, het functioneren van het zuiveringsproces, slibstabilisatie, slibontwatering, afzet van zuiveringsslib en energieverbruik en energieopwekking. Voor een deel zijn deze gegevens beschikbaar per provincie en stroomgebieddistrict.

Statistische eenheid

Rioolwaterzuiveringsinstallaties

Aanvang onderzoek

1981

Frequentie

Er zijn gegevens voor 1981, 1985 en jaarlijks vanaf 1990. Voor de specifieke procesparameters zijn er vanaf 1992 alleen cijfers voor de oneven jaren.
Gegevens over slibstabilisatie zijn er tot 2020 alleen over de even jaren, daarna jaarlijks.
Gegevens over zuiveringsslib zijn tot en met 2016 jaarlijks, daarna alleen over de even jaren.

Publicatiestrategie

Definitieve cijfers worden gepubliceerd 15 maanden na het jaar van onderzoek. De uitkomsten worden gepubliceerd in 9 StatLine-publicaties:

  1. Technische kenmerken: aantallen en capaciteit van de diverse typen rwzi's naar technisch kenmerk (o.a. methode van fosfaatverwijdering, stikstofverwijdering, slibstabilisatie, slibontwatering).
  2. Procesgegevens afvalwaterbehandeling: het functioneren van het zuiveringsproces (aan- en afvoer van verontreinigingen, behaalde zuiveringsrendementen en gemiddelde waarden van een aantal specifieke procesparameters).
  3. Slibstabilisatie (gemiddelde slibproductie na stabilisatie voor verschillende typen rwzi's en methoden van slibstabilisatie, diverse procesparameters van de warme slibgisting).
  4. Slibontwatering (hoeveelheden slib en gemiddelde gehalten droge stof voor en na ontwatering per ontwateringmethode).
  5. Afzet van zuiveringsslib per regio: De hoeveelheden zuiveringsslib, de zich in het slib bevindende verontreinigingen en de bestemming van het vrijkomende zuiveringsslib, per regio.
  6. Afzet van zuiveringsslib per zuiveringstype: De hoeveelheden zuiveringsslib, de zich in het slib bevindende verontreinigingen en de bestemming van het vrijkomende zuiveringsslib, per type rioolwaterzuiveringsinstallatie.
  7. Energieverbruik en energieopwekking (productie van biogas voor elektriciteitsopwekking en verwarming van het slibgistingsproces, verbruik van biogas en andere energiedragers).
  8. Zuivering van stedelijk afvalwater per provincie en stroomgebieddistrict: kerncijfers van diverse hierboven genoemde onderdelen per deelstroomgebied, landsdeel en provincie.
  9. Zuivering van stedelijk afvalwater per regionale waterkwaliteitsbeheerder: kerncijfers van diverse hierboven genoemde onderdelen per waterschap.

Hoe wordt het uitgevoerd

Soort onderzoek

Integrale uitvraag onder de waterschappen in Nederland. De enquête wordt gehouden namens een aantal andere instanties, waaronder Rijkswaterstaat, RIVM en het samenwerkingsverband van de Emissieregistratie.

Waarnemingsmethode

Gebruik van digitale registratie vanuit het centrale systeem Z-info en/of gebruik van digitaal formulier.

Berichtgevers

Waterschappen.

Steekproefomvang

Integrale waarneming: in 2021 bij 313 rioolwaterzuiveringsinstallaties verdeeld over 21 Waterschappen.

Controle- en correctiemethoden

  • Er vindt een algemene plausibiliteitcontrole plaats op basis van technologische kennis.
  • Meetwaarden en afgeleide procesparameters worden automatisch getoetst aan vaste marges per type. Afwijkingen worden automatisch gemeld.
  • In geval van transporten van zuiveringsslib tussen rwzi's worden deze bij de ontvangende installatie verdisconteerd.
  • De waarde van de meeste variabelen wordt vergeleken met de waarden van de drie voorliggende jaren.
  • Er wordt gebruik gemaakt van aanvullende informatie, bijvoorbeeld technologische jaarverslagen, om gegevens te checken.

Indien nodig vindt correctie plaats, na eventueel overleg met de berichtgever.

Weging

Er is alleen sprake van een beperkte item non-respons: sommige gegevens zijn niet voor alle rioolwaterzuiveringsinstallaties bekend of gemeten. Bijschatting voor ontbrekende gegevens gebeurt met landelijke gemiddelde kentallen, gedifferentieerd naar type zuiveringsproces of type slibverwerking.

Wat is de kwaliteit van de uitkomsten

Nauwkeurigheid

Op de meeste onderdelen van de enquête is de respons 100%.
De gegevens over aangevoerd en gezuiverd afvalwater, resp. zuiveringsslib worden door de waterkwaliteitsbeheerders berekend op basis van metingen. Meetfrequenties zijn gerelateerd aan de ontwerpcapaciteit van de rwzi en monster- en analysemethoden worden uitgevoerd volgens daarvoor bestaande protocollen. De monitoringsverplichtingen zijn wettelijk verankerd in de Waterwet. Diverse verplichtingen zijn het gevolg van de implementatie van de EU-richtlijn inzake de behandeling van Stedelijk Afvalwater.

Volgtijdelijke vergelijkbaarheid

Gegeven de wettelijke verankering van de monitoringsverplichtingen en de altijd bijna volledige respons is een stabiele tijdreeks opgebouwd.

Beschrijving kwaliteitsstrategie

De uiteindelijk geaggregeerde gegevens ondergaan een plausibiliteitcontrole door vergelijking met voorgaande jaren. Tevens vindt een externe toetsing plaats van de uitkomsten via een expertgroep van de Emissieregistratie.